خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
چرا پوست‌مان خشک می‌شود؟ چگونه می‌توانیم درمانش کنیم؟
راه رهایی از خشکی پوست
خشکی پوست معمولاً مشکلی جدی و خطرناک نیست. این مشکل عمدتاً به‌واسطه عواملی مانند هوای گرم یا سرد، پایین بودن سطح رطوبت و تماس بیش از حد پوست با آب داغ اتفاق می‌افتد. خوش‌بختانه امروزه ثابت شده است که خود افراد می‌توانند برای مقابله با خشکی پوست، کارهای زیادی انجام دهند. اگر شدت خشکی پوست زیاد باشد، معمولاً باید به متخصص پوست مراجعه کرد. در ادامه،با مهم‌ترین مسائل مربوط به خشکی پوست آشنا می‌شویم.
توصیه می کنیم مقاله {لیزر کردن موهای زائد، باید ها و نبایدها} را مطالعه فرمائید.
خشکی پوست چه علائمی دارد؟
خشکی پوست در اغلب موارد موقتی است و مثلاً بعضی از افراد فقط در زمستان دچارش می‌شوند، اما این احتمال هم وجود دارد که خشکی پوست برای بعضی‌ها همیشگی باشد. نشانه‌ها و علائم خشکی پوست به سن، وضعیت سلامت عمومی، محل زندگی، مدت‌زمان فعالیت‌های خارج از خانه و علت ریشه‌ای مشکل بستگی دارند. با این‌حال، خشکی پوست معمولاً با یک یا چند مورد از علایم یا نشانه‌های زیر همراه است:
- احساس سفت شدن پوست، خصوصاً پس از حمام کردن، دوش گرفتن یا شنا کردن
- احساس زبر شدن پوست یا زمخت به نظر رسیدن پوست
- خارش
- پوسته‌پوسته شدن خفیف تا شدید، پوسته‌ریزی و جدا شدن لایه‌های پوستی
- شکل‌گیری خطوط ریز یا ترک‌های پوستی
- خاکستری رنگ شدن پوست
- شکل‌گیری ترک‌های پوستی عمیق که شانس خون‌ریزی دارند
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر موارد خشکی پوست با تغییرات صحیح در سبک زندگی و پیروی از درمان‌های خانگی صحیح بهبود پیدا می‌کنند. البته حتماً به دکتر مراجعه کنید، اگر:
- پوست شما به‌‌رغم بهترین اقدامات ممکن بهبود نمی‌یابد؛
- خشکی پوست با قرمزی پوست همراه می‌شود؛
- خشکی و خارش در خواب عادی اختلال ایجاد می‌کنند؛
- زخم‌های باز به‌علت خراشیدگی روی پوست‌تان شکل گرفته‌اند؛
- قسمت‌های وسیعی از پوست‌تان پوسته‌ریزی دارد یا یا پوسته‌پوسته شده است.
چرا پوست خشک می‌شود؟
خشکی پوست در اغلب موارد دارای علت‌های محیطی است. بعضی از بیماری‌ها نیز می‌توانند عمیقاً روی پوست تأثیر منفی بگذارند. با این‌حال، شایع‌ترین علت‌های مرتبط با خشکی پوست عبارت‌اند از:
- شرایط آب و هوایی: پوست انسان ذاتاً در زمستان خشک‌تر است؛ چون دمای هوا و رطوبت در این فصل کمتر می‌شود. البته اگر کسی در مناطق یا سرزمین‌های بیابانی زندگی کند، عامل فصلی اهمیت چندانی ندارد.
- گرما: سیستم گرمایش مرکزی، اجاق‌های چوبی، بخاری‌ها، شومینه‌ها و دیگر وسایل مشابه، همگی رطوبت محیط زندگی را کاهش می‌دهند و باعث خشکی پوست می‌شوند.
- دوش گرفتن و حمام کردن با آب داغ: دوش گرفتن و حمام کردن با آب داغ و شنا کردن مکرر به‌ویژه در استخرهایی که زیاد به آب آن کلر می‌زنند، باعث خشکی پوست می‌شود.
- صابون‌ها و مواد شوینده غلیظ: بسیاری از صابون‌ها، مواد شوینده و شامپوها، رطوبت پوست را می‌گیرند، چون اساساً برای جداسازی لایه‌های چربی ساخته شده‌اند.
- مشکلات پوستی دیگر: افراد مبتلا به مشکلات پوستی مختلف مانند درماتیت آتوپیک (اگزما) یا پسوریازیس اساساً مستعد ابتلا به خشکی پوست هستند.
عوامل خطرساز خشکی پوست
هر فردی ممکن است به خشکی پوست دچار شود. با این حال، در هر کدام از شرایط زیر ، احتمال ابتلا به خشکی پوست در شما بالاتر می‌رود:
- قرار داشتن در دهه ۴۰ سالگی یا دهه‌های سنی بالاتر (بیش از ۵۰ درصد از افراد بالای ۴۰ سال به مشکل خشکی پوست دچار هستند).
- زندگی کردن در شرایط آب و هوایی خشک، سرد یا کم‌رطوبت.
- شغل‌هایی که نیازمند تماس زیاد با آب هستند، مانند پرستاری یا آرایشگری.
- شنا کردن در استخرهایی که آب آن کلر زیاد دارد.
توصیه می کنیم مقاله {آنچه باید درباره ریزش مو بدانید} را مطالعه فرمائید.
عوارض احتمالی خشکی پوست
خشکی پوست معمولاً خطر خاصی در پی ندارد، اما اگر آن را خوب درمان نکنیم ممکن است به یکی از عوارض یا مشکلات زیر منتهی شود:
- درماتیت آتوپیک (اگزما): اگر مستعد ابتلا به اگزما باشید، خشکی پوست شدید می‌تواند این بیماری را در بدن شما فعال کند و به التهاب، قرمزی و ترک‌خوردگی پوست منجر شود.
- عفونت‌ها: خشکی پوست می‌تواند با ترک‌خوردگی روی پوست همراه باشد و در نتیجه، باکتری‌ها از این طریق وارد بدن شوند و مسبب عفونت‌ها یا بیماری‌های مختلف شوند.
این عارضه‌ها به احتمال زیاد زمانی اتفاق می‌افتند که مکانیسم‌های طبیعی محافظت از پوست شدیداً به خطر بیفتند. مثلاً، خشکی پوست شدید می‌تواند باعث شکل‌گیری ترک‌خوردگی‌ها یا شکاف‌هایی شود که می‌توانند باز بمانند، خون‌ریزی کنند و در نتیجه زمینه مناسبی برای حمله باکتری‌ها به بدن فراهم سازند.
چگونه می‌توانیم از خشکی پوست پیشگیری کنیم؟
برای جلوگیری از خشکی پوست می‌توانید از راهکارهای پیشگیرانه زیر کمک بگیرید:
- مرطوب‌سازی پوست: مرطوب‌کننده‌ها شرایطی را برای پوست فراهم می‌کنند که مانع از دفع آب پوست می‌شود.
- محدود کردن تماس پوست با آب: زمان دوش گرفتن و حمام کردن را به ۱۰ دقیقه یا کمتر محدود کنید. ضمن این‌که آب حمام نباید داغ باشد، بلکه باید ولرم باشد. بیش از یک بار در روز هم حمام نروید.
- مصرف نکردن صابون‌های خشک‌کننده: کسانی که دچار خشکی پوست هستند، نباید صابون مصرف کنند و در عوض از کرم‌های پاک‌کننده، شوینده‌های پوستی ملایم و ژل‌های حمام مرطوب‌کننده پوست استفاده کنند.
- استفاده از پوشش‌های زمستانی برای محافظت از پوست در آب و هوای سرد: ممکن است فصل زمستان برای افراد مبتلا به خشکی پوست آزاردهنده باشد. پس اگر می‌خواهید در فصل زمستان از خانه خارج شوید، حتماً از انواع پوشش‌های زمستانی برای محافظت از پوست استفاده کنید.
- پوشیدن دستکش: اگر به هر دلیلی باید دست‌هایتان را در آب فرو ببرید یا از شوینده‌های غلیظ برای شستن ظروف یا هر وسیله دیگری استفاده کنید، باید همیشه از دستکش‌های مقاوم کمک بگیرید تا مانع از تماس طولانی‌مدت پوست دست با آب یا شوینده‌های غلیظ شوید.
پزشکان چگونه خشکی پوست را تشخیص می‌دهند؟
پزشکان متخصص پوست معمولاً ابتدا معاینه بالینی انجام می‌دهند و سابقه پزشکی فرد مراجعه‌کننده را با کمک خودش بررسی می‌کنند. پزشک متخصص پوست، در وهلۀ اول به چند مورد توجه می‌کند: این‌که خشکی پوست از چه زمانی شروع شده است، چه عواملی این مشکل را بدتر یا بهتر می‌کنند، الگوهای تغذیه‌ای، الگوهای مربوط به حمام کردن و همچنین بررسی رژیم مراقبت از پوست.بنابراین اگر لازم شد به پزشک مراجعه کنید، توضیحات خودتان درباره این موضوعات را از قبل آماده کنید.
پزشکان چگونه خشکی پوست را درمان می‌کنند؟
در بیشتر موارد، خشکی پوست با تغییرات مناسب در سبک زندگی به‌خوبی کنترل می‌شود. با این‌حال، اگر خشکی پوست شدید باشد و پوست دچار مشکل پوسته‌ریزی شود، پزشکان متخصص پوست استفاده از کرم‌های آسان‌مصرف یا بدون نسخه را به فرد توصیه می‌کنند. این کرم‌ها عمدتاً حاوی اسید لاکتیک یا اسید لاکتیک همراه با اوره هستند.
اگر فردی به بیماری‌های پوستی اساسی‌تری مانند درماتیت آتوپیک، بیماری ایکتیوز یا پسوریازیس مبتلا شود، پزشکان متخصص پوست کرم و پماد تجویز می‌کنند یا سایر روش‌های درمان در خانه را توضیح می‌دهند.
گاهی خشکی پوست به درماتیت منتهی می‌شود و قرمزی و خارش پوست را در پی دارد. در این موارد، شیوه‌های درمانی می‌توانند شامل استفاده از لوسیون‌های حاوی هیدروکورتیزون باشند. اگر ترک‌خوردگی‌های پوست باز شوند پزشک متخصص پوست برای جلوگیری از شکل‌گیری عفونت در آن ناحیه می‌تواند استفاده از پانسمان‌های مرطوب را تجویز کند.
توصیه می کنیم مقاله {قبل و بعد از تزریق بوتاکس چه کار کنیم؟} را مطالعه فرمائید.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی خشکی پوست
- استفاده از مرطوب‌کننده: همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، مرطوب‌کننده‌ها برای مقابله با خشکی پوست اهمیت زیادی دارند. پس چندین بار در روز و همچنین پس از حمام کردن یا دوش گرفتن از مرطوب‌کننده استفاده کنید. ضمناً بهتر است که آن دسته از لوازم آرایشی را انتخاب کنید که حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده هستند. اگر پوست شما خیلی خشک است، می‌توانید پس از حمام کردن و هنگامی که پوست هنوز مرطوب است، از روغن بچه کمک بگیرید. قدرت عملکرد روغن بچه از قدرتمرطوب‌کننده‌ها بیشتر است و نمی‌گذارد آب پوست تبخیر شود. گزینه دیگر، استفاده از پمادهای حاوی ژله پترولیوم (مانند وازلین) است. البته این پمادها خیلی چرب هستند و باید در ساعات نزدیک به خواب شبانه از آنها استفاده کنید.
- استفاده از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز: هوای گرم و خشک درون محیط‌های بسته می‌تواند پوست‌های حساس را تحریک کند و باعث خارش یا پوسته‌ریزی پوست شود. این در حالی است که استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز خانگی برای اضافه کردن رطوبت مطلوب به هوای خانه، این مشکل را تا حدود زیادی برطرف می‌کند. البته باید دستگاه رطوبت‌ساز را همیشه پاکیزه نگه دارید.
- انتخاب لباس مناسب: در مورد انتخاب لباس بیشتر از هر چیز باید به نوع پارچه‌ها و الیاف آنها توجه کنید. الیاف طبیعی مانند نخ و ابریشم، بهترین گزینه‌هایی هستند که اجازه تنفس مطلوب را به پوست می‌دهند. اگرچه پوست نیز در گروه الیاف طبیعی قرار می‌گیرد، اما می‌تواند حتی برای پوست‌های غیرحساس هم تحریک‌کننده و التهاب‌آور باشد.
- استفاده از مرطوب‌کننده بلافاصله بعد از استحمام: بعد از استحمام باید حوله را به آرامی روی پوست بکشید تا بخشی از رطوبت پوست روی آن باقی بماند. در این وضعیت باید بلافاصله از کرم مرطوب‌کننده یا پمادهای چرب استفاده کنید تا رطوبت درون پوست حبس شود.
- استفاده از کمپرس سرد: اگر خشکی پوست با خارش همراه است، برای تسکین این خارش از کمپرس‌های سرد کمک بگیرید. برای کاهش التهاب هم می‌توانید کرم‌ها یا پمادهای بدون نسخه حاوی هیدروکورتیزون(حاوی حداقل ۱ درصد هیدروکورتیزون) استفاده کنید. اگر هیچ‌کدام از راهکارهای ارائه‌شده در این مطلب علائم آزاردهنده خشکی پوست را تسکین نداد، در اولین فرصت به متخصص پوست مراجعه کنید.
منبع: Mayo Clinic
