بخورنخورهای کرونا
فاصلهگذاری اجتماعی و شستوشوی منظم دستها از مهمترین و اثربخشترین راههای کاهش خطر ابتلا به کروناویروس و پیشگیری از گسترش آن است. با اینحال، یکی از مباحثی که بسیاری از مردم دنیا به آن توجه میکنند، نقش تغذیه و رژیم غذایی در دوران همهگیری جهانی کروناویروس است. بنابراین برای درک بیشتر رابطه بین تغذیه و سیستم ایمنی و مباحث مربوط به آنها، باید دید پزشکان و متخصصان تغذیه در این زمینه چه نظری دارند. آنچه میخوانید، پاسخ گروهی از متخصصان دانشگاه هاروارد به رایجترین پرسشهای تغذیهای است که این روزها حول و حوش کرونا مطرح میشود.
توصیه می کنیم مقاله {۱۰ فرمان برای حفظ سلامت در قرنطینه خانگی} را مطالعه فرمائید.
رابطه بین تغذیه و سیستم ایمنی
مدتهاست که میدانیم تغذیه، رابطه پیچیدهای با سیستم ایمنی و همچنین با خطر ابتلا به بیماریها و شدت آنها دارد. افرادی که تغذیه نادرست و ناقص دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماریهای باکتریایی، ویروسی و همه دیگر انواع بیماریها قرار میگیرند. از طرف دیگر، بیماریهای مزمن یا شدید خودشان به اختلالات تغذیهای منتهی میشوند یا وضعیت تغذیهای افراد بیمار را بدتر میکنند. به همین دلیل ضروری است که همه ما در دوران همهگیری جهانی کووید-۱۹، توجه ویژهای به رژیم غذایی و وضعیت تغذیهای خودمان داشته باشیم.
اطلاعات فعلی نشان میدهند که دوره بالینی بیماری کروناویروس در میان سالمندان، افراد مسنتر و همچنین افراد مبتلا به بیماریهای مزمن یا زمینهای مانند دیابت، فشار خون بالا و سرطانها شدیدتر است. دقت کنید که همه این بیماریها تا حدودی با تغذیه مرتبط هستند.
بنابراین تغذیه بر اساس رژیمهای غذایی خوب، همواره پسندیده است و این اصل مهم خصوصا در دوران همهگیری جهانی کووید-۱۹ اهمیت ویژهای دارد. رژیم غذایی سالم و صحیح باید بیش از همه بر میوهها، سبزیها، غلات سبوسدار، حبوبات و دانهها و مغزهای خام تمرکز کند. میزان مصرف ماهی، انواع محصولات لبنی و مرغ باید در حد معتدل باقی بماند و میزان مصرف گوشتهای قرمز، فرآوردههای گوشتی (مانند سوسیس، کالباس و انواع مشابه)، کربوهیدراتهای تصفیهشده و انواع قندها باید محدود شود. چربیهای افزودنی هم در رژیم غذایی سالم و صحیح در درجه اول باید از میان روغنهای مایع مانند روغن زیتون، کانولا و سپس سویا انتخاب شوند. این رژیم غذایی مقادیر مناسبی از درشتمغذیها، ویتامینها و مواد معدنی ضروری و سالم را برای بدن فراهم میآورد.
استفاده از منابع باکیفیت و مرغوب پروتئین، چربی و کربوهیدرات میتواند به حفظ وزن در محدوده سالم و حفظ وضعیت متابولیکی در حالت مناسب کمک کند. دوران شیوع کروناویروس هرگز زمان مناسبی برای پیروی از رژیمهای غذایی بسیار محدود و غیراستاندارد نیست. اگر کسی به کروناویروس مبتلا شود، دریافت همه کالریهای سالم ذکرشده برای جلوگیری از کاهش وزن ناخواسته اهمیت زیادی دارد. دریافت مقادیر مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی از طریق رژیم غذایی سالم، تعداد سلولهای ایمنی و آنتیبادیها را در سطح مطلوب نگه میدارد و این نکته در واکنش بدن نسبت به کووید-۱۹ اهمیت زیادی دارد.
عوامل تغذیهای مرتبط با خطر و شدت ابتلا به کووید-۱۹
اگرچه هیچ گونه اطلاعات مستقیمی درباره عوامل تغذیهای مرتبط با خطر و شدت ابتلا به کووید-۱۹ نداریم، کدام یک از شواهد علمی موجود دربارۀ رابطه بین تغذیه و بیماریها را باید جدی گرفت؟
تحقیقات بسیاری تا به امروز با هدف ارزیابی رابطهبین دریافت بعضی از مواد مغذی و بیماریهای مختلف انجام شدهاند. مهمترین یافتههای این تحقیقات از این قرار است:
زینک (روی): زینک، عنصر مهمی در بسیاری از آنزیمها و فاکتورهای رونویسی ژنتیکی در همه سلولهای بدن است. ناکافی بودن میزان زینک در بدن، توانایی بدن را برای به اجرا درآوردن واکنشهای مناسب سیستم ایمنی محدود میکند. تحقیقات مهم بسیاری نشان دادهاند که مصرف مکمل زینک خوراکی، میزان بروز بیماریهای تنفسی حاد را ۳۵ درصد کاهش میدهد، دوره علائم شبهآنفلوآنزا را حدودا ۲ روز کوتاه میکند و سرعت بهبودی را بالا میبرد.
ویتامین ث: ویتامین ث هم از فاکتورهای مهم در بسیاری از آنزیمها است و عملکرد بسیاری از آنها را در سراسر بدن تقویت میکند. ویژگی آنتیاکسیدانی ویتامین ثباعث میشود که التهاب را محدود کند و آسیبهای بافتی مرتبط با واکنشهای سیستم ایمنی را کاهش دهد. تحقیقات بسیاری هم تا کنون نشان دادهاند که استفاده از مکمل ویتامین ث با کاهش چشمگیر بروز بیماریهای دستگاه تنفسی ارتباط دارد.
ویتامین د: تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که مصرف مکمل ویتامین د، احتمال ابتلا به بیماریهای تنفسی حاد را که بیشترشان علتهای ویروسی دارند، بین ۱۲ تا ۷۵ درصد کاهش میدهد. بهعلاوه، مزیتهای استفاده از مکمل ویتامین د از این منظر در میان افراد مبتلا به کمبود ویتامین د بیشتر از کسانی است که کمبود ویتامین د ندارند. سالمندان اغلب از نظر این ریزمغذیهای مهم دچار کمبود و نقص هستند و بنابراین استفاده از مکملهای حاوی موارد ذکرشده بیشتر از همه میتواند برای آنان اثربخشی و فایده داشته باشد.
توصیه می کنیم مقاله {کرونا ویروس جدید ۲۰۱۹ از شایعه تا واقعیت} را مطالعه فرمائید.
آیا مکملهای غذایی در دوران همهگیری جهانی کووید-۱۹ نقشی دارند؟
بررسیهای فعلی نشان میدهند که بیشتر مردم بر اساس رژیمهای غذاییای تغذیه میکنند که مقادیر استاندارد ترکیبات مختلف را ندارند. بنابراین رژیم غذایی بیشتر مردم ویتامینها و مواد معدنی ضروری را به اندازه کافی به بدن نمیرساند. امروزه همهگیری جهانی کووید-۱۹ افراد بیشتری را در معرض خطر عدمایمنی غذایی قرار داده و داشتن رژیم غذایی سالم و استاندارد را بیش از پیش سخت کرده است. اگر استراتژیهای کاهش خطر بیماری، به روشهای کسب اطمینان از توزیع و دسترسی همه مردم به منابع غذایی ضروری و سالم بیتوجه باشدیا اگر این همهگیری بر روندهای تولیدی بخش کشاورزی اثر منفی بگذارد، مشکلات مربوط به حفظ رژیم غذایی سالم بدتر هم خواهند شد.
اگرچه ما فعلاً درباره اثرگذاری مکملهای غذایی بر خطر یا شدت ابتلا به کووید-۱۹ دادههای خوبی نداریم، اما شواهد موجود نشان میدهند که مکملهای حاوی مواد مغذی مختلف میتوانند خطر و شدت ابتلا به بعضی از بیماریهای ویروسی را کاهش دهند. این اثرگذاری خصوصاً در میان افرادی که منابع غذایی کافی در اختیار ندارند، بیشتر است. بنابراین اصل رعایت احتیاط به ما میگوید که دریافتنکردن ویتامینها و مواد معدنی به اندازه کافی در این دوران، اصلاً اتفاق خوبی نیست و مکملها میتوانند بخشی از این شکاف را پُر کنند. البته باید به چند نکته کلیدی توجه داشت:
- از مکملهایی استفاده کنید که معیارشان برای میزان ترکیبات مختلف،میزان مصرف مجاز روزانه است.
- افرادی با پوست تیرهتر ممکن است نسبت به دیگران به ویتامین د بیشتری نیاز داشته باشند. دریافت روزانه این ویتامین تا چهارهزار واحد بینالمللی ایمن است.
- استفاده از مکملهایی که حاوی مقادیری فراتر از میزان مصرف مجاز روزانه هستند اصلاً توصیه نمیشود. حتی مصرف این مکملها ممکن است زیانهایی هم داشته باشد.
- از خریداری و مصرف مکملهایی که ادعاهای عجیب و غریب دارند، خودداری کنید.
- مکملهای غذایی نباید جایگزین رژیم غذایی خوب و استاندارد شوند زیرا هیچ مکملی همه مزیتهای غذاهای طبیعی را ندارد.
ایمنی غذایی: از خریدن تا پختن و خوردن مواد غذایی در خانه
- کووید-۱۹ مدت محدودی روی سطوح و اشیای مختلف زنده میماند. شواهد فعلی نشان میدهند که این ویروس حدود ۳ روز روی سطوح سخت مانند فلز یا پلاستیک و حدود ۱ روز روی سطوح نرم مانند مقوا زنده میماند. این در حالی است که بعضی از ویروسها روی مواد غذایی یا سطوح دیگر مدت طولانی زنده میمانند.
- بیشترین خطر تماس با ویروس موقع خرید، هنگام لمسکردن سبد خرید اتفاق میافتد. بنابراین اگر برای خرید به فروشگاه میروید و از سبد خرید استفاده میکنید، این سبد را با محصولات ضدعفونیکننده تمیز کنید و سپس آن را بردارید. دستمال کاغذی استفادهشده برای تمیز کردن سبد خرید را هم باید بلافاصله در سطح زباله بیندازید. ضمناً دست زدن به صورت و چشمها در فضاهای عمومی مانند فروشگاههای مواد غذایی اکیداً ممنوع است. وقتی از ساختمان فروشگاه خارج شدید هم باید سریعا دستها را ضدعفونی کنید. اگر بدون انجام این کار به در خودرو یا دستگیره در خانه دست زدید، باید آنها را هم ضدعفونی کنید.
- آن گروه از مواد غذایی را که باید خام مصرف کنید، کاملاً زیر آب جاری بشویید. برای شستن این مواد غذایی که عمدتاً انواع میوهها و سبزیها است، نباید از مواد شوینده ظروف یا سطوح مختلف یا انواع سفیدکنندهها استفاده کنید. اگر میخواهید میوه و سبزی را با آب خالی نشویید، از آب و سرکه استفاده کنید. بهعلاوه، میتوانید برس مخصوص میوه و سبزی داشته باشید و سطح آنها را با کمک این برس تمیز کنید. البته خود برس را پس از هر بار استفاده باید با آب و صابون کاملاً تمیز کنید.
- برای تمیز کردن محصولاتی که بستهبندی خاصی دارند، مانند پاکت شیر و کنسرو تن ماهی، میتوان از ترکیب آب و صابون بسیار رقیق کمک گرفت. پس از شستن سطح بیرونی این محصولات باید دستها را با کمک آب و صابون به مدت حدودا ۳۰ ثانیه بشویید.
- گوشت و مرغ را در کیسه فریزرکاملاً محفوظ قرار دهید.
- همانطور که گفتیم ، شستوشوی دستها در کاهش شیوع کووید-۱۹ بسیار مهم است و باید در طول شبانهروز چندین و چند بار انجام شود. اهمیت این کار خصوصاً قبل از پختن و خوردن غذا بسیار زیاد است. در روند آمادهسازی و پختن غذا نیز هرگز به صورت و چشمها دست نزنید.
- ویتامینهای ب و آهن در روند فرآوری محصولات کنسروی از بین میروند. بنابراین در این دوران محصولات کنسروی مصرف نکنید.