خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
دانش تجربی امروز با تکیه بر آنچه در آزمایشگاه و زیر ذره‌بین‌های عینی خود دیده، برخی چیزها را تایید می‌کند و آنچه را هنوز نتوانسته جامع و کامل ببیند، با دیده تردید و شک می‌نگرد. غافل از آنکه دانش و علم، محصور و محدود به چند صد سال عصر شکوفایی صنعت نیست؛ بلکه علم از اولین روز حضور بشر در زمین و اولین تجربه‌های حکمی انسان و تحقیق و فهم او نسبت به حقایق شکل گرفته و قدمت دارد.
حجامت از جمله موضوعات بحث‌برانگیزی است که صحت و سقم و فواید آن با پیشینه تجربه‌شده و مستند در طول قرن‌های متمادی، آزمایش شده و در صدها مقاله تحقیقاتی جهانی موجود است.
بر اساس آمار منتشرشده اکنون تنها در آمریکا چندهزار مرکز مجاز حجامت برای درمان دردهای مختلف و در قاره اروپا هزاران کلینیک انجام حجامت زیر نظر پزشکان معتبر مشغول به کار هستند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید مرور مختصری بر تاریخچه حجامت است.
توصیه می‌کنیم مقالۀ { حجامت چیست و چه تاثیری بر بدن دارد؟ } را مطالعه فرمایید .
مروری بر قدمت حجامت در تاریخ
کلمه حجامت در ادبیات امروز از لغت hajm به معنی مکیدن گرفته شده است و لغت mihjam بـرای توصـیف عـروق خـونی‌ای کـه توسط فرد خونگیر گرفتـه می‌شود، به کار می‌رود. از نظر لغت‌شناسـی، واژه حجامـت توسط تعدادی از دانشمندان برای کشـیدن خـون از پشـت گردن به کمک مکیدن پس از ایجاد برش به کار رفته است.
روزگارانی دور، چیزی حدود هفت هزار سال قبل، ادریس نبی که نوه و فرزندزاده بابا آدم علیه السلام محسوب می‌شود، با توجه به علم الهی‌ای که به او از طریق پدر و پدربزرگش به‌واسطه وحی داده شده بود، از طوفانی که زمین را به‌زودی در خواهدنوردید و دستاوردهای علمی و نسلی انسان‌های آن روز را از بین خواهد برد، مطلع شد.
در کتب تاریخ انبیاء نوشته‌اند که ادریس پیامبر، که به نام‌های متفاوت خود در سرزمین‌های مختلف، هرمس اول، اخنوع، یا همان هوشنگ در زبان و تاریخ ایران نامیده شده، برای جلوگیری از نابودی کامل علوم در سیل و طوفان در زمان نوح پیامبر، دستور ساخت اهرام ثلاثه را در سرزمینی، که ما امروزه به نام مصر می‌شناسیم، صادر کرد و آنان را راهنمایی کرد تا اصول و اساس علوم آن روز را، از جمله امهات دانش پزشکی زمان را بر روی سنگ‌های آن نقش کردند تا برای آیندگان باقی بماند و بسیاری از آنچه علی‌رغم دانش و تکنولوژی پیشرفته امروزی‌مان هنوز رموز آن بر ما آشکار نشده است، حفظ شود و بدست آیندگان برسد.
از جمله نقوشی که می‌توان آشکارا بر سنگ‌های عظیم اهرام مصر در نهایت شگفتی مشاهده کرد، ابزار حجامت به‌عنوان بخشی از دانش و ابزار پزشکی و تاکید بر حجامت به‌عنوان یک رفتار پزشکی و محور سلامت جامعه است.
کمی بعدتر و حدود پنج هزار سال قبل، هم تاریخ طب حکمی منطقه هند، در کتاب آیورودا Ajurveda درمورد حجامت و فواید آن به‌طور واضح بحث کرده و آن را توصیه کرده و منشاء سلامت می‌داند. حتی یکی از دانشمندان بزرگ و جراحان برجسته هندى، که در دوهزار سال قبل، مبدع و بنیانگذار جراحى پلاستیک دانسته می‌شود، مباحث مفصلی در درمان بیماریهای خونی به‌وسیله حجامت از خود باقی گذارده است ( البته خوانندگان عزیز توجه دارند که بر اساس مستندات تاریخی موجود، منطقه بزرگ هند هم خود بخشی از سرزمین یکپارچه و امپراطوری عظیم ایران بوده است و تریتا یا سریتا، اولین پزشک بنام و شهیر ایرانی، در کتاب مزدیسنا، همان اولین پزشک نامبرده‌شده در متون هندی است و این نشان می‌دهد در آن زمان، سرزمین ایران و هند دارای یک گستردگی و تعریف واحد و مرزهای یکسان بوده است.)
رد پای این رفتار پزشکی و درمانی، در میان اقوام آفریقایی، در رم باستان و بعدها هم در میان ژرمن‌ها در بخش‌های مختلفی از اروپا تا زمان رنسانس، قابل مشاهده بوده و حجامت در میان این اقوام هم عملی متداول و مورد تاکید بوده است.
در اروپا هم بر اساس قدیمی‌ترین اسناد، حجامت از ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح (ع) در مقدونیه انجام می‌شده و بعدها از مقدونیه به یونان باستان رفته و به عنوان یک رفتار سلامت‌محور در میان مردم رواج داشته است.
توصیه می‌کنیم مقالۀ { تغذیه مناسب جهت پیشگیری و درمان افت فشارخون } را مطالعه فرمایید .
نظر بقراط حکیم و بزرگان پزشکی تاریخ در مورد حجامت
مشاهدات دقیق بالینی بقراط در بخش غربی کره زمین، منجر بـه تشـخیص وضعیت بیماری‌هایی خاص با علائم آنها شد. در ایـن زمان بود که مفاهیم اخلاط چهارگانه و مسئله تعادل حیاتی در طب غربی توضیح داده شد و مطرح شد. خونگیری یا فلیوتومی در غرب در زمان بقراط یعنی ۲۱۱ قبل از میلاد به اوج خود رسیده و از حجامت به‌عنوان وسیله‌ای برای خارج سـاختن بیمـاری بـا حـذف مایعات ناخالص استفاده شده اسـت
بقراط بزرگ در نوشته‌های متعدد و جالینوس هم، که او را پدر پزشکی مدرن می‌دانند، در دست نوشته‌های خود از پزشکان پیشینی که از حجامت استفاده نکرده‌اند، به‌شدت انتقاد کرده‌اند و جالینوس در بخش‌های مختلف در مورد فواید حجامت بحث کرده و به صراحت می‌گوید:
در جایی که طبیعت دردی ایجاد می‌کند، حتما در آنجا موادّ مضری انباشته شده. چنانچه طبیعت قادر به خنثی کردن این مواد زاید نباشد، وظیفه پزشک است به کمک تیغ زدن، آن نقطه را باز کند و به کمک بیمار بشتابد.
در تاریخ پزشکی سرزمین پهناور ایران هم، همان‌گونه که انتظار می‌رود، حجامت، در دانشگاه پزشکی مهمی مانند دانشگاه گندی شاپور تدریس می‌شده و حتی هم‌زمان با فصل بهار، عیدی برای تمام مردم تعریف شده و مرسوم بوده که آنرا عید خون می‌نامیدند و همه مردم عامی و عالی‌مرتبه در آن ایام اقدام به خونگیری و حجامت می‌کردند و با دفع مفاسد و آلودگی‌های جمع شده در بدن در طول زمستان، آنرا منشا و ضامن سلامتی خود و خانواده خود می‌دانستند.
اگر مرجع ما در جستجوی موضوع حجامت تاریخ دوران مدرن و کتب مرجع ویل دورانت باشد هم می‌بینیم که ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن خود از خونگیری با زالواندازی و حجامت یاد کرده و بادکش کردن را به دلیل ایجاد سلامتی در مردم عملی مقدس و متبرک می‌داند.
بنا بر نوشته‌های مورخین اروپا، در قرن ۱۶ میلادی، در تمام کشورهای اروپایی، حجامت، امری متداول و رایج بوده و پزشکان معروفی از جمله فالوپیو و ویدوس ابزار خاصی برای انجام حجامت ابداع کرده بودند و این موضوع آن‌قدر در تاریخ پزشکی ادامه می‌یابد که معروف‌ترین پزشک قرن نوزدهم آلمان به نام ویلی بالدهوفلند در مقاله‌ای مفصل حجامت را درمانی معجزه‌آسا برای بیماریهای چشم، ریه، قلب، عروق و درد پشت توصیف می‌کند.
بد نیست این قسمت را هم به عنوان ختم مروری بر تاریخ خود بیاوریم و از سرشناس‌ترین چهره علمی و پزشکی اتریش، برنهادر دروین نام ببریم که طراح و پایه‌گذار فرضیه جرّاحی مغز بوده و، ۳۰ سال پس از او هم هوسای، که جراح زنان و برنده جایزه نوبل بود همواره از طرفداران حجامت بود و با وجود تخصص خود در روماتولوژی، مبادرت به درمان‌های طبیعی میکرده. از جمله بیماریهای روماتیسمی، افسردگی‌ها، دیسک کمر، آرتروز و بی‌نظمی در قاعدگی‌های زنان را با حجامت معالجه میکرده و حتّی هم اکنون هم کتاب‌های او مرجع مهم علمی در طب سنتی و حکمی به شمار می‌رود.
در نهایت، اینکه یوهان آبل JOHANN ABELE پزشک و محقق آلمانی معاصر هم در کتاب خود با عنوان حجامت شیوه درمان آزمون‌شده، که در سال ۱۹۹۷ چاپ شده، در مورد حجامت می‌گوید: “اعتقاد راسخ دارم که حجامت پدیده‌ای است که در خودتنظیمی عملکرد بدن انسان دخالت دارد؛ امری که هرگز با روش‌های دیگر نمی‌توان آن را جایگزین کرد. مطالعات ما نشان می‌دهد که در آلمان می‌توان ۷۵ درصد بیماری‌ها را با شیوه‌های درمان طبیعی از جمله حجامت درمان کرد”.
به نظرشما همین مرور مختصر دریای تحقیقات و مستندات تاریخی و عملی که در مورد فواید حجامت و تاثیر آن بر بیماران وجود دارد کافی نیست تا بدانیم ما با موضوعی جدید یا سست ریشه در امر حفظ سلامت و پزشکی مواجه نیستیم؟
قطعا آزمون قرن‌های متمادی یک مسئله بر روی میلیون‌ها انسان می‌تواند یقین تجربی و علمی لازم را در مقابل چند اظهار نظر از روی جهل یا کم‌آگاهی در این موضوع به ما بدهد.
توصیه می‌کنیم مقالۀ { فشار خون بالا از نگاه طب سنتی و سبک زندگی } را مطالعه فرمایید .
