هفت راز سلامت و سعادت :  چهارمین راز، شناخت انگاره یا الگوی های مزاجی

انگاره یا الگو در نظام هستی

نظام هوشمند و بسیار دقیق خلقت با حکمتی خارق العاده، از عناصری محدود، جهانی سراسر پیچیدگی و شگفتی خلق کرده است.

ترکیب عناصر چهارگانه ی سازنده ی هستی، بی نهایت موجوداتی را بوجود آورده است که هر کدام بنا بر درصد ترکیبات عناصر خود، دارای خصوصیاتی خاص، و در نتیجه تاثیر گذاری و اثر پذیری در تعامل با موجودات پیرامون خود و در کل یک مجموعه ی مخلوق هستند.

توصیه می کنیم مقاله { هفت راز سلامت و سعادت :  اولین راز، مزاج شناسی } را مطالعه فرمائید.

در علم فیزیک، روانشناسی و هنر نظریه معروفی به نام گشتالت وجود دارد که می گوید ” هستی عبارت است از کل سازمان یافته ای که در آن اجزاء هرچند از همدیگر مجزا و قابل تشخیص هستند اما وابسته به یکدیگرند و خصوصیاتی دارند که از مندرج بودن شان در میان یکدیگر بوجود می آید. در حقیقت کل با مجموع اجزای آن متفاوت است و کل هم دارای خصوصیاتی است که به هیچ یک از اجزاء آن به تنهایی تعلق ندارد. ” .

گشتالت در واقع واژه آلمانی معادل انگاره یا الگو است . پیروان این مکتب معتقدند ما دنیا را در کل های معنی دار یا گشتالت ها تجربه می کنیم نه محرک های جداگانه .

روانشناسی گشتالت هم در حقیقت کاربرد نظریه میدانی فیزیک در مسائل روانشناسی است. یعنی یک میدان را به صورت یک نظام دارای ارتباط درونی و پویا توصیف کنیم که هر قسمت آن بر قسمت های دیگر تاثیر می گذارد. مهمترین ویژگی میدان این است که هیچ عنصری از آن جدا از بقیه عناصر میدان نیست. این مفهوم در سطوح مختلفی به کار می رود.

لوین کورت روانشناس معتقد است که انسان در یک میدان تاثیر دائمی با تغییر مداوم زندگی می کند و تغییر در هر یک از آنها بر بقیه نیز تاثیر می گذارد، او این نظریه را نظریه میدانی می نامید.

توصیه می کنیم مقاله { هفت راز سلامت و سعادت : دومین راز، مزاج شناسی خودمان } را مطالعه فرمائید.

انگاره یا الگو در مزاج شناسی

حالا برگردیم به موضوع مزاج و مزاج شناسی. با عنایت کوچکی به این دیدگاه علمی که در علوم دیگر مانند جامعه شناسی و  روانشناسی هم مورد استفاده است می توان بخوبی توضیح داد که چرا بررسی واحدی و منفرد عناصر یا مخلوقات و حتی مزاج ها صحیح نبوده و اغلب نوآموزان این رشته را دچار اشتباه در برداشت یا تشخیص می کند.

درواقع هر فراگیرنده  باید همزمان به دو موضوع توجه داشته باشد. اول مزاج منفرد و اولیه ی هر شی یا فرد یا موجود زنده، با توجه به خود او و خصوصیات ذاتی اش، و دوم مزاج آن موجود در زمینه ی زیستی- تغذیه ای که در آن قرار داشته و زندگی می کند.

یعنی مثلا خانم مریم، یا یک شاخه گل مریم، هر دو به عنوان موجودات زنده، مزاجی دارند که ذاتی وجودی آنهاست و از ترکیب ژن های وراثتی آنها در نطفه یا سلول زیستی شان در زمان تولدشان در مکان و وراثت و اصالتی خاص ایجاد شده.

  یک مزاج هم دارند که هم اکنون در وجودشان جاری است و دراثر تعامل و مجاورت و ترکیب با محیطی که در آن قرار دارند به طور فراگیرایجاد می شود و ما اکنون به آن نگاه می کنیم که ترکیب این دو و تعامل هر دو وضعیت با هم در رنگ رخسار و تمام خصوصیات چهره و وجنات و سکنات آنها جاری و قابل مشاهده است.

بنابراین مریم خانم داستان ما، یک مزاج جبلی دارد که با آن متولد شده است و یک مزاج ثانوی که اکنون به آن دچار و در آن غوطه ور است و با آن زندگی می کند.

حالا ببینیم مزاج جبلی مریم خانم را چگونه باید تشخیص بدهیم؟

چگونگی مزاجمان را تشخیص بدهیم؟

البته در همین ابتدا باید تاکید کنیم که علم مزاج شناسی از مقوله ی علوم سهل و ممتنع است. یعنی علمی است که به نظر بسیار ساده می رسد و به همین دلیل برخی با مطالعه ی چند صفحه ی مختصر به نظرشان می رسد که دیگر متخصص مزاج شناسی شده اند و در عبور از کنار هر شخصی با آرامش و بدون بررسی بسیاری از مشخصات خاص و دقیق و عوارض ناشی از آن مشخصات، به او می گویند بله…شما فلان مزاج را دارید…و در نتیجه ی یک تشخیص سهل انگارانه و ساده، تمام توصیه های بعدی هم اشتباه از آب در می آید و حاصل آن بهم ریختن کامل مزاج فرد مثلا با مصرف یک دم نوش یا غذاست.

باید بدانیم که علم مزاج شناسی هم مانند خود هستی از اصول اولیه ی بسیار ساده ای تشکیل شده است اما این اصول ساده به تعداد تک تک مخلوقات ، مزاج ترکیبی پیچیده ای ایجاد کرده که باید با دقت بسیار در تمام خصوصیات و وجوه مختلف زندگی یک نفر تشخیص داده شود.

حالا با بخاطر سپردن این نکته و پرهیز از هر گونه شتابزدگی در تشخیص، به سراغ الفبای تشخیص مزاج جبلی در انسانها می رویم.

توصیه می کنیم مقاله { هفت راز سلامت و سعادت : سومین راز، شناخت مزاج اعضاء بدن } را مطالعه فرمائید.

انواع مختلف مزاج

همانگونه که پیشتر گفتیم انواع مختلف مزاج در یک تقسیم بندی ساده نه گروه است که عبارتند از:

کسانی که رکن آتش بیشتر ازسایر ارکان در وجودشان دخالت دارد که این افراد را صفراوی می گویند و دارای مزاج گرم و خشک هستند.

گروهی که رکن هوا بیشتر از سایر ارکان در وجود آنها دخیل است ،این افراد را دموی می گویند  و دارای مزاج گرم و تر هستند

دسته ای که رکن آب در وجود آنها بیشتر است و این افراد را بلغمی می گویند که دارای مزاج سرد و تر هستند .

گروه چهارم آنهایی هستند که رکن خاک در وجودشان بیشتر است و این افراد را سوداوی می گویند که دارای مزاج سرد و خشک هستند.

یک گروه نمونه و مثالی هم وجود دارد که این ارکان در وجود آنها در حالت تعادل کامل است که این افراد دارای مزاج معتدل هستند( و تقریبا چنین فردی وجود ندارد یا در شرایط بسیار نادر می تواند ممکن بشود).

در تعدادی ارکان آتش و هوا بیشتر از سایر ارکان وجود دارد که این افراد از لحاظ تری و خشکی معتدل و مزاج گرم دارند .

در گروهی ارکان هوا و آب بیشتر از سایر ارکان هستند این افراد از لحاظ گرمی و سردی معتدل و دارای مزاج تر هستند.

گروهی ارکان آب و خاک در وجودشان بیشتر است که این افراد از لحاظ تری و خشکی معتدل و دارای مزاج سرد هستند.

و نهایتا گروهی که ارکان خاک و آتش در وجودشان بیشتر است و این افراد از لحاظ گرمی و سردی معتدل و دارای مزاج خشک هستند.

و اما از نظر جناب شیخ الرئیس علائم عامی برای شناخت اولیه مزاج هر فرد وجود دارد که البته تنها علائم اولیه و ساده است و قطعا تنها یک مقدمه برای شناخت مزاج است . در مراحل بعد باید به نکات بسیار ظریف تری برای تعیین مزاج شخص دقت کرد که در مقالات بعدی توضیح داده خواهد شد.

تشخیص مزاج

اولین قدم برای بررسی و تشخیص مزاج این است که فرد در شرایط تعادل مزاج و ثبات وضعیت قرار داشته باشد تا نتیجه بررسی های ما واقعی باشد. یعنی مثلا کسی که چند دقیقه قبل چندین پله را با سرعت طی کرده تا به اتاق ما برسد، و بدنش را پوششی از عرق گرم پوشانده، ضربان قلب و نبضش بالا رفته و رگه های سرخی در چهره اش مشهود است، و یا شخصی که در اتاق انتظار بسیار سرد مدتها منتظر بوده، خودش را با چند لباس ضخیم پوشانده، به دلیل انتظار زیاد بی حوصله و کسل شده و به دلیل کارهای عقب افتاده اش بسیار مضطرب است، نمی توانند نمونه های دقیق و صحیحی برای تشخیص مزاج باشند.

بنابراین اولین نکته که اتفاقا بسیاری به آن بی توجه هستند فراهم کردن شرایط عادی برای معاینه و تشخیص وضعیت و مزاج فرد است.

به همین دلیل حکمای بزرگی چون جناب شیخ تاکیید می کنند که پس از برخورد با شخص حداقل چند دقیقه ای را به تعامل و صحبت عادی و برقراری ارتباط چهره به چهره با فرد بگذرانید تا او احساس راحتی کرده و در شرایط نسبی تعادل جسم و روان قرار بگیرد ، سپس به بررسی مزاج او بپردازید.

قدم بعد ورود به مرحله مزاج شناسی با بررسی علائم و عوارض ظاهری فرد است.

لمس بدن، خصوصا بخشی از ساعد دست فرد، گرمی و سردی او را به شما نشان می دهد.
یکی از علائم گرمی مزاج، گرمی بدن فرد است. افراد سرد مزاج غالبا بدنی سرد دارند.
قدم بعد ، دقت و بررسی میزان نرمی و سفتی بافت های بدن، عضلات و پوست فرد است. زیرا افراد مختلف در مقایسه با هم بافت های بدنی متفاوتی دارند که تشخیص و شناسایی دقیق آنها می تواند به شناخت مزاج فرد به شما کمک کند.

وجود رطوبت در بدن باعث نرمی بافت ها و عضلات می شود. بنابراین اگر در تماس با دست فرد، بدنی گرم و درعین حال نرم و فرو رونده احساس کردید می توانید حدس بزنید که مزاج او تا حدودی گرم و مرطوب است.

افرادی که گرم هستند اما خشکی یا زبری خفیفی در پوست و عضلات خود دارند علاوه بر گرمی، خشکی مزاج هم دارند. بنابراین یکی از علائم گرمی و خشکی مزاج حس گرما و خشکی در بافت و پوست بدن فرد است.

در صورتی که با لمس بدن فرد، احساس سردی کردید اما بافت ها نرم و فرو رونده بود، می توانید حدس بزنید که با مزاج سرد و مرطوب یا همان سرد و تر روبرو هستید.

و اما در شرایطی که شما بدن فرد را لمس کردید و از آن سرما دریافت کردید و در عین حال با لمس بافت بدن با سختی و سفتی رو به رو شدید و احساس کردید بافت بدن او خشک است می توانید او را دارای ویژگی های مزاج سرد و خشک بدانید.

نکته بعد در تشخیص مزاج رنگ پوست فرد است. هرچه سردی مزاج بیشتر باشد رنگ پوست به سفیدی متمایل تر است.

البته توجه داشته باشید که سفیدی و رنگ پریدگی فرد می تواند علامت بیماری مثلا کمبود پلاکت، یا کم خونی یا بیماری های دیگر هم باشد.

از طرف دیگر درنظر گرفتن وراثت و ژن محیط و جغرافیای فردهم بسیار مهم است. به همین دلیل هرگز نمی شود رنگ پریدگی یا سردی را به راحتی در یک فرد اهل مناطق جنوب یا یک سیاهپوست اهل مناطق استوایی به سادگی تشخیص داد.و این یکی از همان نکات مورد توجه سهل و ممتنع در علم مزاج شناسی است.

گروهی که پوست بدن آنها قرمز رنگ یا مایل به قرمز است از جمله افرادی هستند که می توانند  دارای مزاج گرم باشند.. این افراد پوست مایل به صورتی و قرمز دارند و علاوه بر گرمی مزاج در گروه افراد پرخون نیز قرار دارند.

هر چه بدن فرد گرم تر و پوست زرد تر باشد می توان گفت که مزاج فرد خشک تر است.

سردی و خشکی مزاج اما پوست بدن را تیره و کبود یا بادمجانی می کند. غلبه ی سردی و خشکی هم تیرگی پوست را بیشتر می کند.

اما اگر سردی با رطوبت همراه باشد چهره رنگ پریده تر و بی روح تر به نظر می رسد.

خب…اینها چند قدم اولیه در شناخت مزاج بود.

علایم مهم دیگری هم وجود دارد که در قسمت بعدی این مقاله به آن اشاره می شود.

در این فرصت توصیه می شود که فراگیرنده ی این علم، با بررسی های متعدد این خصوصیات در افراد مختلف و مثلا در جمع خانواده یا دوستان، تجربه مناسب و کافی در تشخیص این موارد بدست آورده و پس از اطمینان از فراگیری این مراحل، به بررسی علائم بعدی پرداخته و وارد مراحل بعد شود.

این نکته ی بسیار مهم هم باید حتما مورد نظر قرار بگیرد که رعایت حریم خصوصی افراد حتی کودکان و احترام به تمایل آنها مبنی بر کمک به شما بصورت داوطلبانه، باید سرلوحه شروع آموزش و فراگیری شما باشد.