هفت راز سلامت و سعادت :  دومین راز، مزاج شناسی خودمان

شناخت صحیح و کامل از خود

همانگونه که پیشتر گفتیم، شناخت صحیح و کامل ” خود “، راز سلامت و سعادت است.

توصیه می کنیم مقاله { هفت راز سلامت و سعادت :  اولین راز، مزاج شناسی } را مطالعه نمائید.

حکمای جهان معتقداند که جهان هستی با وجود تمام پیچیدگی هایی که در ذره ذره اجزاء خود دارد، قابل تجریه به چند فرمول اولیه بسیار ساده و قابل درک است. درست مثل پیچیده ترین فرمولهای ریاضی که قابل تبدیل به اعداد اول و درک سریع ما از آن هستند.

انسان هم بخشی از جهان هستی ست. در حقیقت جزئی بسیار بسیار کوچک، اما متفاوت. شاید هم بتوانیم بگوییم متفاوت ترین موجود، به جهت داشتن قوه ی تعقل و قدرت انتخاب. تنها موجودی که می تواند از دیدن اجزاء، به کل یک مساله پی ببرد یا با درک کل یک مفهوم، آنرا به اجزاء آن تجزیه کند. و این یعنی قدرت عقل. چیزی که هم فرصت است و هم مسولیت.

انسان تنها موجود در کل هستی است که زندگی غریزی و نباتی، قطعا او را به سعادت دلخواهش نمی رساند. از لحظه تولد، شناخت دنیای پیرامون خود را از طریق تجربه و با کمک حواس پنجگانه اش آغاز می کند و سپس با تکامل جسمش، به نوعی قدرت تجزیه و تحلیل عقلی دست می یابد که او را تا تسلط بر کل هستی ارتقاء می دهد.

این انسان متفکر و هوشمند، برای همه چیز فکر می کند، برنامه ریزی می کند، تلاش می کند و می جنگد. زندگی و مرگ خود را تدبیر می کند و انتخابگرانه تمام لحظه های حیاتش را بررسی می کند تا بهترین نتیجه را از فرصت حیاتش حاصل کند.

بی شک چنین موجود محاسبه گری، نیازمند ابزاری کامل و توانا در رساندن او به اوج خواسته ها ست.

این جمله ی حکیمانه و ساده را تا بحال شنیده اید؟

” عقل سالم در بدن سالم است “.

شگفت انگیز نیست؟ موجودی با قدرتی چنان پیچیده که توانایی حل پیچیده ترین معماهای هستی را دارد یا سوار بر بال تخیلش می تواند ناشدنی ترین خیالات را ممکن و سپس آنها را در بستر محاسبه و تجربه اش به واقعیت تبدیل کند، همین موجود، اگر کوچکترین موجود نامرئی هستی به نام باکتری، وارد دستگاه هاضمه اش بشود، یا مثلا ترکیبی از مواد غذایی که خورده با باکتری های ترشح شده در معده اش سازگار نباشد، چنان ناتوان و محتاج کمک می شود که اگر به داد خودش نرسد، نه تنها قدرت هرگونه تفکر را از دست خواهد داد بلکه در زمانی اندک تمام دنیایی را که با پیچیدگی ذهن و روحش ساخته با از دست دادن فرصت زندگی، از دست رفته خواهد دید…. .

و این یعنی انسانی با قدرت غیر قابل تصور، محصور در دنیایی که در آن زندگی می کند. محصور و مجبور به درک فلسفه ی درهم تنیده ی هستی.

حالا برگردیم به موضوع سعادت. براستی چرا سلامت کامل جسم و روان، در تمام پژوهش ها اولین گزینه برای سعادتمند بودن است؟

آیا دارایی تمام جهان، اگر انسان نتواند غذایی خوش طعم را با لذت از تمام اجزاء آن میل کند، می تواند حتی لحظه ای قلب او را شاد کند؟ و آیا دست یافتن به بالاترین مدارج انسانی، در شرایطی که قلب و دل فرد از غمی سنگین پوشیده شده است، او را سعادتمند می کند؟

قطعا نه. و این پاسخ تمام انسانهاست.

پس بازهم باید به همان جمله ی ساده ی اولیه خود برگردیم.

” احساس لذت و سعادت، در بستر سلامت جسم امکانپذیر است “.

و این یعنی اصل اول سعادت. یعنی اینکه سالم باشیم و سلامت زندگی کنیم تا سعادتمند شویم.

و البته این اولیه ترین پایه است. دانشمندان اصول دیگری را بعدا بر این ستون بنا می کنند تا نردبان ترقی و رشد انسان پله پله تا آسمان خوشبختی بالا برود ( که ما بتدریج آنها را شرح خواهیم داد ) اما بهر حال اولین اصل و اولین قدم، زیربنایی ترین و مهمترین اصل است.

حالا برای این خود شناسی چه باید بکنیم؟

همانطور که در مقاله اول هفت راز سلامت و سعادت :  اولین راز، مزاج شناسی گفته شد، شناخت عناصر سازنده و جنس هستی و خودمان  به عنوان بخشی از این هستی، و عوارض منبعث از آن و حالات مختلف این عناصر و درنتیجه تاثیری که بر جسم و جان ما می گذارند، قدم اول در این خودشناسی است.

در بخش قبل گفته شد که عناصر سازنده اشیاء در جهان، چهار عنصر بسیط است. به ترتیب از گرمی و سبکی تا سردی و سنگینی، آتش، هوا، آب و خاک.

همچنین گفته شد که این عناصر در ترکیب، به هر نسبت که با یکدیگر در ساخت هر موجود شریک شوند، مزاجی بهمراه خواهند داشت، که منظور همان اثر منبعث از ذات مرکب آنهاست. و درنتیجه هر چیزی که در هستی وجود دارد دارای مزاج است.

دانستن و دقت به این اصل، نگاه و تعامل ما را با کل هستی تغییر خواهد داد. در حقیقت سراسر جهان و آنچه پیرامون ماست از نوعی شعور تکوینی متاثر از ذات خود برخوردار بوده و در تعامل با محیط پیرامون خود دارای تاثیر و تاثر است. با این دیدگاه، هر تکه سنگ ، هر پدیده و هر جنبنده ای در اطراف ما ، می تواند بر اساس ذات و ترکیبش بر ما اثر بگذارد.

بنابر این مهم است که بدانیم چه هستیم تا پی ببریم که چگونه باید باشیم.

قدم بعدی در این مورد شناخت مزاج خودمان است. این که با چه ترکیب و مزاجی بنا بر تاثیر و تاثر ژنتیک انسانی و محیط و تغذیه ی والدین خود به معنای عام بر نطفه مان، بدنیا آمده ایم. و اینکه اکنون، چه مزاجی داریم.

آیا مزاج افراد متغیر و در شرایط مختلف متفاوت خواهد بود؟

پاسخ مثبت است. بگذارید بیشتر توضیح بدهیم. هر نوزاد با مزاجی متولد می شود که مخصوص به خود اوست. نام این مزاج را مزاج ” جبلی ” گذاشته اند. یعنی شرایطی که کودک در زمان تولد و خروج از رحم مادر دارد. در نتیجه هر انسانی با مزاج جبلی مخصوص بخود و منحصر به خودش بدنیا می آید.

به محض اینکه تغذیه کودک با شیر مادر یا شیرهای دیگر آغاز شود این مزاج دستخوش تحول و تغییر می شود. درحقیقت تغذیه، اولین متحول کننده ی مزاج هر فرد است.

و اما تعریفی هم باید برای تغذیه و غذا داشته باشیم.

ما دو نوع غذا داریم. غذایی به معنای خاص، همان که از طریق دستگاه گوارش جذب موجود زنده و انسان می شود و برای انرژی حیاتی او و سوخت و ساز بدن او مورد مصرف واقع می شود.

و اما ” غذا ” در معنای عام خود، شامل هر چیزی می شود که از هر طریق و با هر کدام از ابزارهای حسی و جذبی موجود زنده و انسان جذب او شده و بر او اثر بگذارد.

با این تعریف، آب و هوا و محیطی که کودک در آن بدنیا آمده و در آن تنفس می کند، نوعی غذاست. در حقیقت تغذیه از طریق ریه ها ست. صداهای محیط خواه مطبوع و ملایم و یا سنگین و گوش خراش، غذایی است که از طریق گوش جذب بدن می شود. تمام رایحه هایی که در محیط وجود دارد، رنگ های اتاق کودک، تغذیه مادر و آنچه از طریق شیر او به بدن کودک وارد می شود، حتی حس والدین در زمان درآغوش گرفتن او، غذا نامیده شده و جذب بدن موجود زنده و کودک انسان می شود.

بنا براین ما در اثر برآیند تغذیه والدین به معنای عام و تعامل آنها با محیط زندگی شان، با مزاجی منحصر به فرد به دنیا آمده و در اثر تعامل مزاج جبلی و ژنتیک مان با محیطی که در آن زندگی می کنیم و تغذیه ای که در طول زندگی خود داریم، دارای مزاجی ثانویه یا عارضی می شویم که بنا بر شرایط مختلف و سنی که در آن مورد ارزیابی قرار می گیریم متغیر خواهد بود.

خیلی سخت نیست اما درک ارتباط ما با اصل تغذیه بسیار مهم و حیاتی است.

در مقاله بعد خواهیم گفت که چگونه مزاج جبلی و عارضی خود را بشناسیم…