وقتی رابطۀ جنسی دردناک میشود…
دیسپارونی یا آمیزش دردناک دلایل مختلفی دارد، از مشکلات ساختاری بدن تا مسائل روانشناختی. آمیزش دردناک هم در میان زنان و هم در میان مردان مشاهده میشود اما اساساً زنان بیشتر با این مشکل مواجه میشوند و بسیاری از زنان در مقطعی از زندگی دیسپارونی را تجربه میکنند. از منظر پزشکی، دیسپارونی زمانی معنا پیدا میکند که درد در اندام تناسلی به طور دائمی یا تکرارشونده، دقیقاً قبل، در حین یا بعد از مقاربت احساس شود.
توصیه می کنیم مقاله {زیگیل تناسلی یا زیگیل تناسلی از تشخیص تا درمان} را مطالعه فرمائید.
علائم آمیزش دردناک
اگر به دیسپارونی مبتلا باشید، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:
- در زنان
- احساس درد فقط در زمان دخول
- احساس درد در اندام تناسلی با ورود هر چیزی مانند تامپون به واژن
- درد همراه با سوزش
- درد هنگام فشارهای عمیق
- درد نبضدار یا ضرباندار که چندین ساعت پس از آمیزش ادامه مییابد
- در مردان
- احساس درد مداوم در اندام تناسلی یا ناحیۀ لگن در حین و بعد از آمیزش و احساس درد بهطور مکرر و بیش از سهماه
- احساس سوزش در اندام تناسلی همزمان با احساس درد
- التهاب پوست روی آلت تناسلی همراه با شکلگیری بثورات پوستی
- از بین رفتن تمایل جنسی
- برانگیخته نشدن برای آمیزش جنسی
- ناتوانی در ارگاسم
علل بروز آمیزش دردناک
علتهای جسمانی آمیزش دردناک یا دیسپارونی، بسته به اینکه درد هنگام دخول اتفاق بیفتد یا هنگام فشارهای عمیق، با یکدیگر تفاوت دارند. عوامل عاطفی یا روانی مختلفی هم میتوانند با بسیاری از انواع آمیزشهای دردناک مرتبط باشند.
در زنان
- درد هنگام دخول
- آماده نشدن بهاندازۀ کافی: این مشکل اغلب در نتیجۀ پیشآمیزش یا معاشقۀ ناکافی بروز میکند. کاهش سطح هورمون استروژن پس از یائسگی یا زایمان و یا در دوران شیردهی هم میتواند همین مشکل را ایجاد کند.
بعضی از داروها نیز بر میل جنسی یا برانگیختگی جنسی تأثیر منفی میگذارند و همین روند میتواند آمادگی لازم برای آمیزش جنسی را ضعیف کند و مشکل آمیزش دردناک را به وجود بیاورد. این داروها شامل چنین مواردی هستند: داروهای ضدافسردگی، فشار خون بالا، آرامبخشها، آنتیهیستامینها و بعضی از قرصهای ضدبارداری.
- آسیب، تروما یا التهاب: این آسیبها، تروماها یا التهابها میتوانند در اثر سانحۀ رانندگی، عمل جراحی لگن، ناقصسازی جنسی زنان یا ایجاد بریدگی هنگام زایمان برای بزرگتر کردن کانال زایمان اتفاق بیفتند.
- التهاب، عفونت یا اختلال پوستی: عفونت در اندام تناسلی یا مجاری ادرار میتواند باعث آمیزش دردناک یا دیسپارونی شود. اگزما یا دیگر مشکلات پوستی در اندام تناسلی هم میتوانند همین مشکل را به وجود بیاورند.
- واژینیسموس: این اسپاسمهای عضلانی غیرارادی در دیوارۀ واژن میتوانند مشکل دیسپارونی را هم ایجاد کنند.
- ناهنجاری مادرزادی: بعضی از مشکلاتی که در بدو تولد وجود دارند، میتوانند به آمیزش دردناک منتهی شوند. این موارد عبارتند از عدم شکلگیری واژن به اندازۀ کامل یا شکلگیری غشایی در واژن که مانع از باز شدن آن میشوند.
- درد عمیق
درد عمیق معمولاً با دخول عمیق اتفاق میافتد و ممکن است در بعضی از حالتهای آمیزش جنسی تشدید شود. از دیگر علتهای درد عمیق میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماریها و مشکلات خاص: اندومتریوز، بیماریهای التهابی لگن، پرولاپس رحم یا سایر ناهیجاریهای ساختاری در رحم، فیبروم، التهاب مثانه، سندرم رودۀ تحریکپذیر، هموروئید (بواسیر) و کیست تخمدان.
- عملهای جراحی یا درمانهای پزشکی: جوشگاه یا زخم باقیمانده از عملهای جراحی خاص مانند هیسترکتومی (برداشتن رحم) میتوانند باعث آمیزش دردناک شوند. درمانهای پزشکی خاص برای سرطانها مانند پرتودرمانی و شیمیدرمانی هم میتوانند تغییراتی را در پی داشته باشند که به آمیزش دردناک منتهی میشوند.
- عوامل عاطفی یا روانی
اوضاع عاطفی یا روانی افراد عمیقاً به وضعیت جنسی آنان پیوند خورده است. بنابراین عوامل عاطفی یا روانی هم میتوانند در آمیزش دردناک نقش مهمی داشته باشند.
- مسائل روانشناختی: اضطراب، افسردگی و نگرانی در مورد ظاهر بدنی، ترس از صمیمیت یا مشکلات مربوط به روابط بینافردی، همگی میتوانند سطح برانگیختگی جنسی را کاهش دهند و در نتیجه به احساس ناراحتی یا درد هنگام آمیزش جنسی منتهی شوند.
- استرس: عضلات کف لگن شما در واکنش به استرس خودبهخود سفت میشود. همین اتفاق میتواند به احساس درد هنگام آمیزش جنسی منتهی شود.
- سابقه سوءاستفادۀ جنسی: همه زنانی که دیسپارونی را تجربه میکنند، لزوماً مورد سوءاستفادۀ جنسی قرار نگرفتهاند، اما اگر کسی این مشکل را تجربه کرده باشد، نباید نقش آن را نادیده بگیرد.
در مردان
علتهایی که باعث دیسپارونی در مردان میشوند، به چند گروه کلی تقسیم میشوند:
- علتهای روانشناختی
- سابقۀ سوءاستفادۀ جنسی یا تروما
- استرس
- ترس
- افسردگی
- احساس گناه
- اضطراب در مورد رابطۀ جنسی
- بیثباتی عاطفی
- تربیت مذهبی افراطی
توصیه می کنیم مقاله {کاهش میل جنسی و زود انزالی از منظر طب سنتی} را مطالعه فرمائید.
- علتهای پزشکی
- ابتلا به بیماریهای مقاربتی مانند تبخال تناسلی یا زگیل تناسلی
- برفک یا کاندیدیازیس که نوعی عفونت قارچی است و بیشتر از همه روی سر آلت تناسلی مردانه ایجاد میشود.
- التهاب غدۀ پروستات
- وجود کیست، زگیل و تودههای زاید در آلت تناسلی
- سرطان بیضه
- وجود پارگیهای ریز در پوست ختنهگاه
- مشکلات مربوط به انزال که با تورم دردناک بیضهها همراه میشود.
- شکستگی آلت تناسلی که میتواند در اثر تماس با اجسام سفت و سخت یا رفتارهای پُرخطر در هنگام آمیزش جنسی اتفاق بیفتد.
- بیماری پیرونی که معمولاً در مردان بالایی ۵۵ سال مشاهده میشود.
- عوامل دیگر
- التهاب پوستی ناشی از واکنش آلرژیک نسبت به نوع یا برند خاصی از کاندومها یا دیگر وسیلههای مشابه.
نحوۀ تشخیص آمیزش دردناک
بررسی و ارزیابی پزشکی برای تشخیص آمیزش دردناک یا دیسپارونی معمولاً عبارت است از:
- بررسی کامل سابقۀ پزشکی: پزشکان ابتدا پرسشهای مهمی میپرسند درباره اینکه درد چه موقع شروع میشود، دقیقاً کدام ناحیه درد میگیرد، چه احساسی به شما میدهد و در چه حالتهایی از آمیزش جنسی اتفاق میافتد. آنان سابقۀ مسائل جنسی، عملهای جراحی و مسائلی مثل زایمان را هم بررسی خواهند کرد. بنابراین هرگز از ارائه پاسخهای صحیح به پزشکان خجالت نکشید.
- معاینۀ لگن: پزشکان در این معاینه میتوانند نشانههای التهاب و تحریک پوستی، عفونتها یا مسائل ساختاری را بررسی کنند. محل دقیق درد نیز معمولاً در این معاینه دوباره بررسی خواهد شد.
- معاینۀ اندام تناسلی: پزشکان در این مرحله آلت تناسلی مردانه را از نظر بیماریهای مقاربتی، شکل غیرعادی آلت تناسلی و مواردی از این قبیل، بررسی میکنند.
- نمونهگیری: در این مرحله، پزشکان از نوک آلت تناسلی مردانه نمونهگیری میکنند تا هرگونه احتمال ابتلا به عفونت را بهطور قطعی مشخص کنند.
- تستهای دیگر: اگر پزشک به علتهای دیگری مشکوک شود، میتواند سونوگرافی لگن را به فرد مراجعهکننده توصیه کند.
درمان آمیزش دردناک
درمان آمیزش دردناک بیش از هر چیزی به علت شکلگیری این مشکل برمیگردد.
- درمان دارویی
- اگر عفونت یا بیماری خاصی باعث شکلگیری آمیزش دردناک شده باشد، درمان علت اصلی میتواند مشکل را برطرف کند. تغییر داروهایی که باعث اختلال در آمیزش میشوند نیز میتواند علائم را از بین ببرد.
- زنانی که بهعلت یائسگی با آمیزش دردناک مواجه میشوند، میتوانند با مشورت پزشک از استروژن موضعی برای مقابله با این مشکل استفاده کنند.
- امروزه داروهای مخصوصی برای درمان آمیزش دردناک تولید شدهاند که تاییدیههای لازم از سازمان غذا و داروی آمریکا را هم دارند. پزشکان در صورت لزوم میتوانند این داروها را برای افراد مراجعهکننده تجویز کنند.
- درمان غیردارویی
- حساسیتزدایی: تمریناتی که باعث آرامش روانی زن و ریلکس شدن بافت واژن میشوند، میتوانند درد هنگام آمیزش را کمتر کنند.
- مشاوره یا درمانگری جنسی: بعضی از افراد حتی پس از درمان مشکلات جنسی، هنوز هم با واکنشهای عاطفی منفی نسبت به محرکهای جنسی مواجه میشوند. این افراد باید همراه با همسرشان برای مشاوره یا درمانگری جنسی نزد متخصصان سلامت روان بروند. درمانهای شناختیـرفتاری هم میتوانند در تغییر دادن رفتارها و الگوهای فکری منفی مؤثر باشند.
توصیه می کنیم مقاله {علت سوزش واژن، پیشگیری و درمان} را مطالعه فرمائید.
درمان دیسپارونی ویژۀ آقایان
- اگر هر نوع اختلالی وجود داشته باشد که نعوظ آلت تناسلی را دچار مشکل کند، ممکن است که پزشکان از عمل جراحی برای رفع این اختلال کمک بگیرند.
- اگر مشکل به واکنشهای آلرژیک نسبت به کاندومها ربط داشته باشد، تغییر برند کاندوم یا استفاده از داروهای ضدآلرژی تحت نظر پزشک به برطرف کردن مشکل کمک میکند.
- اگر مشکل به عفونت خاصی مرتبط باشد، پزشک میتواند آنتیبیوتیکهای لازم را برای مردان یا هم برای مردان و هم برای همسرشان تجویز کند. در صورت لزوم، پزشک فرد مراجعهکننده را به متخصص بیماریهای آمیزشی ارجاع میدهد.
- اگر هیچ نوع مشکل جسمانی مرتبط با آمیزش دردناک یافت نشود، پزشک میتواند فرد مراجعهکننده را به درمانگران جنسی یا مشاوران سلامت روان ارجاع دهد.
ترفندهای خانگی، آسان و ارزان
بعضی از ترفندهای ساده و بیدردسر میتوانند احساس درد در آمیزش جنسی را تا حدود زیادی کاهش دهند:
- تغییر حالت آمیزش: اگر درد شدید دارید، حالتهای مختلفی را هنگام آمیزش جنسی امتحان کنید تا بتوانید بهترین حالتی که با کمترین درد همراه است را پیدا کنید.
- حفظ ارتباط بینفردی: همیشه با همسرتان دربارۀ احساسات و مشکلات خودتان در حین رابطه صحبت کنید. این کار به هر دوی شما کمک میکند تا نیازهای یکدیگر را بهتر درک کنید.
- آمادهسازی مطلوب: هرچه زمان پیشآمیزی یا معاشقه بیشتر باشد، طرفین به سطح بهتری از آمادگی لازم خواهند رسید و شانس مواجهه با درد موقع آمیزش جنسی تا حدود زیادی کمتر میشود.
- استفاده از روانکنندهها: محصولاتی که با عنوان روانکننده یا لوبریکانت به فروش میرسند، میتوانند آمیزش جنسی را راحتتر و خوشایندتر کنند. بنابراین میتوانید برندهای مختلف را امتحان کنید تا ببینید کدام محصول برای شما از همه بهتر است.
منبع: Mayo Clinic