تشخیص زودرس این سرطان، مساوی است با درمان
انواع مختلف سرطان، با وجود تفاوتهایی که با یکدیگر دارند، از یک الگوی ثابت پیروی میکنند. سرطانی شدن سلولها به معنای خودمختار شدن آنهاست. منظور از سرطانی شدن یا خودمختار شدن سلولها این است که برخی سلولها به طور کاملا ناگهانی از قوانین موجود در بدن سرپیچی میکنند؛ یعنی با سرعت و شدت بیشتری تقسیم و تکثیر می شوند و رشد میکنند. این رشد و تکثیر بیرویه، تودهای را به وجود میآورد که به آن تومور میگویند. تومورها یا خوشخیماند، یا بدخیم. تمام تومورها تا وقتی که به بافتهای اطراف خودشان حملهور نشدهاند، خوشخیم محسوب میشوند اما به محض اینکه به بافتهای دور و نزدیک حمله میکنند (و به قول پزشکان، متاستاز میدهند یا دستاندازی میکنند)، بدخیم نامیده میشوند. سرطان گردن رحم که به آن سرطان دهانه رحم نیز میگویند، از این منظر، دقیقا مانند سایر سرطانهاست. اما این سرطان یک ویژگی مهم دارد و آن ویژگی این است که اگر زود به تشخیص برسد، احتمال درمانش تقریبا صددرصد است.
توصیه می کنیم مقاله { عفونت واژن ، دلیل و درمان } را مطالعه فرمائید.
یک خبر خوب، یک خبر بد
وقتی که رشد و تکثیر سلولهای دهانه رحم از حالت طبیعی خارج شود، سرطان گردن رحم یا دهانه رحم به وجود میآید. این بیماری در میان سرطانهای دستگاه تناسلی خانمها، دومین سرطان شایع محسوب میشود.
خبر خوب این است که مرگ و میر ناشی از این سرطان سالهاست که افت چشمگیری پیدا کرده است. پزشکان در تحلیل این خبر میگویند آزمون سالانه پاپاسمیر که چند سالی است در ذهن خانمهای بیشتر نقاط جهان جا افتاده است، مهمترین عامل تشخیص زودرس این سرطان بوده و بنابراین، مهمترین دلیل افت مرگ و میر ناشی از این سرطان است. بین ۶۰ تا ۸۰ درصد از خانمهایی که سرطان دهانه رحم در آنها تشخیص داده میشود، آنهایی هستند که در ۵ سال اخیر، اصلا تست پاپ اسمیر ندادهاند و بعضی از آنها هم اصلا این تست را در تمام طول عمرشان انجام ندادهاند.
اما خبر بد این است که به دلیل رشد روزافزون بروز بیماری زگیل تناسلی و ارتباطی که این بیماری با سرطان گردن رحم دارد، آمار بروز این سرطان روزبهروز در حال افزایش است.
رابطه زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم
HPV یا همان ویروس پاپیلومای انسانی که باعث بروز زگیلهای تناسلی میشوند، عامل اصلی شکلگیری این سرطان است. البته زنانی که سیگار میکشند و فعالیت جنسیشان بیشتر از میزان معمول است، شانس ابتلایشان به این سرطان بیشتر از سایرین است. HPV ویروسی است که دستکم ۴۶ گونه مختلف دارد و بیشتر انواعش محتمال است که طی یک تماس جنسی از فردی به فرد دیگر انتقال یابد. این گونهها البته تمامشان خطرناک نیستند. فقط گونههای خاصی از این ویروس میتوانند منجر به بروز سرطان دهانه رحم شوند. در هر صورت، خانمهایی که دچار زگیلهای تناسلی میشوند، احتمال ابتلایشان به سرطان دهانه رحم بیشتر از سایر خانمهایی است که به این بیماری مقاربتی دچار نشدهاند. آزمون سالانه پاپ اسمیر همراه با معاینههای مرتب متخصص زنان، بهترین راه تشخیص زودرس این بیماری است.
توصیه می کنیم مقاله { زگیل تناسلی از تشخیص تا درمان } را مطالعه فرمائید.
خطر بروز سرطان گردن رحم در کدام زنان بیشتر است؟
زنان شهری بیشتر از زنان روستایی به این بیماری مبتلا میشوند. اقلیتهای نژادی و فرهنگی هم در هر شهر یا کشوری که باشند، بیشتر از دیگران در معرض خطرند؛ مثلا مطالعات محققان آمریکایی نشان داده است زنان ویتنامی که در آمریکا زندگی میکنند، بیشتر از بقیه به سرطان دهانه رحم مبتلا میشوند.
شیوه زندگی، به ویژه عادات جنسی، نیز در بروز این بیماری مؤثر است؛ به عنوان مثال، خانمهایی که با بیشتر از یک مرد تماس جنسی داشتهاند، بیشتر احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند. خانمهایی که فعالیت جنسیشان را پیش از ۱۸ سالگی آغاز کردهاند نیز احتمال ابتلایشان بیشتر از سایر همتایان است. به همین ترتیب، خانمهایی که در تماس جنسی با مردی بودهاند که آن مرد با یک خانم مبتلا به سرطان دهانه رحم، تماس جنسی داشته است؛ بیشتر از سایر همتایان در خطرند.
پزشکان، فقر را هم یکی از عوامل خطرساز ابتلا به این بیماری میدانند؛ چراکه سوءتغذیه ناشی از فقر و عدم مراجعه منظم به پزشک (بنا به دلایل مادی یا فرهنگی) میتواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. عدم انجام تست پاپ اسمیر به طور منظم و سالانه نیز شانس ابتلا به این سرطان را زیاد میکند؛ به نحوی که ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنانی که اخیرا به این بیماری مبتلا شدهاند، در پرونده پزشکی ۵ سال اخیرشان، هیچ گزارشی از انجام تست پاپ اسمیر نیست.
سیگار هم یکی دیگر از آفتهای دنیای مدرن است که در بروز این سرطان بیتاثیر نیست. زنان سیگاری دو برابر زنان غیر سیگاری به سرطان دهانه رحم مبتلا میشوند. خانمهایی که در رژیم غذاییشان به مقدار کافی از مایعات و سبزیجات و میوهجات مصرف نمیکنند، بیشتر در معرض خطرند. همچنین خانمهایی که به هر دلیلی به ضعف سیستم ایمنی دچار شدهاند، باید بیشتر از سایرین مراقب خودشان باشند. احتمال این که زنانی با سابقه پیوند عضو، سابقه ایدز و یا سابقه هر بیماری همراه با نقص سیستم ایمنی، به سرطان دهانه رحم مبتلا شوند؛ بسیار بیشتر از احتمال ابتلای سایر خانمهاست. مصرف قرصهای ضدحاملگی هم شانس عفونت ناشی از HPV را بالا میبرد. اغلب پزشکان معتقدند که احتمال بروز زگیلهای تناسلی نیز با مصرف این قرصها افزایش مییابد. مصرف این قرصها، به طور مداوم و برای مدتی طولانیتر از ۵ سال، خطر سرطان گردن رحم را به طرز چشمگیری افزایش میدهد؛ خصوصا اگر مصرف این قرصها قبل از ۲۵ سالگی شروع شده باشد. زنانی که هر هفته و به طور مرتب، دوش واژینال میگیرند نیز شانس ابتلایشان بیشتر است. دلیل این امر احتمالا این است که در واژن، عواملی وجود دارند که به طور طبیعی، علیه ویروسها فعالیت میکنند و دوشهای مکرر واژینال، این عوامل را از بین میبرد.
چرا باید پاپ اسمیر را جدی بگیریم؟
خوشبختانه سرطان دهانه رحم وقتی که در همان مراحل اولیه بیماری تشخیص داده میشود، تقریبا صددرصد درمانپذیر است و بهترین راه برای تشخیص زودرس این بیماری (و بسیاری دیگر از بیماریهای زنانه) چیزی نیست به جز ویزیت مرتب پزشک متخصص زنان و انجام تست سالانه پاپ اسمیر. توصیه انجمن متخصصان سرطان در ایالات متحده این است که خانمها به محض اینکه به ۱۸ سالگی میرسند و یا بلافاصله پس از اولین تماس جنسیشان، شروع کنند به انجام تستهای پاپ اسمیر سالانه.
سرطان دهانه رحم، خیلی آهسته حرکت میکند. سالها طول میکشد تا علایم این بیماری در بدن ظاهر شود. البته موارد نادری از این سرطان هم گزارش شده است که ظرف کمتر از یک سال، بافتهای اطراف خودش را مورد تهاجم قرار داده است. تشخیص این سرطان در زنان بین ۵۰ تا ۵۵ سالگی شایعتر است. دختران زیر ۱۵ سال به ندرت به این بیماری مبتلا میشوند، هر چند که اخیرا گزارشهایی از رشد این بیماری در دختران زیر ۲۰ سال شنیده میشود. این سرطان، یک نوع خوشخیم و کمخطر هم دارد که عمدتا در خانمهای بین ۲۵ تا ۳۰ سال دیده میشود.
سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد؟
سرطان دهانه رحم، به طور کلی، بیماری آرامی محسوب میشود و بسیار آهسته و تدریجی حرکت میکند. علایم این بیماری معمولا تا زمانی که سلولهای سرطانی به بافتهای نزدیک حملهور نشدهاند، ظاهر نمیشود. انجام تستهای منظم سالانه هم به همین منظور و برای تشخیص زودرس بیماری توصیه میشود. به هر حال، علایمی که میتواند پزشک را به این بیماری مشکوک کند، عبارتند از:
- قاعدگیهای طولانی
- درد لگن
- خونریزی زنانه غیر طبیعی
- ترشحات زنانه غیر طبیعی
خونریزیهای زنانه غیرطبیعی ممکن است در این مواقع اتفاق بیفتد:
- بین دو قاعدگی
- پس از یائسگی
- پس از یک نزدیکی
- پس از معاینه لگن توسط پزشک
البته این علایم چندان اختصاصی نیستند؛ یعنی ممکن است که در بیماریهای دیگری هم دقیقا همین علایم ظاهر شوند. پزشک متخصص زنان میتواند در تشخیص و درمان دقیق بیماری به شما کمک کند. اما سوال اینجاست که اگر خانمی هیچ نوع خونریزی غیر طبیعی نداشته باشد، آیا میشود گفت که او اصلا به این بیماری مبتلا نیست؟ و جواب این است که: نه، اصلا معلوم نیست! چراکه این بیماری معمولا در مراحل اولیه هیچ علامت بخصوصی ندارد و خونریزیهای غیر طبیعی غالبا در مراحلی اتفاق میافتد که سرطان تا حدودی پیشرفت کرده است. بنابراین، حتی اگر هیچکدام از علامتهای بالا را نداشتید، باز هم بهتر است از تست سالانه پاپ اسمیر و معاینه مرتب پزشک متخصص زنان غافل نشوید.
توصیه می کنیم مقاله { خارش واژن از تشخیص حرفهای تا درمان اصولی } را مطالعه فرمائید.
درمان سرطان دهانه رحم چیست؟
درمانهای اصلی سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- جراحی: که ممکن است با هیسترکتومی یا برداشتن رحم همراه باشد
- اشعه درمانی یا رادیوتراپی
- شیمی درمانی یا کموتراپی
البته پزشکان گهگاه از درمانهای طبی نیز برای علاج این بیماری استفاده میکنند اما به طور کلی انتخاب نوع درمان بر این اساس است که آیا سرطان را زود تشخیص دادهایم یا دیر؟ آیا سرطان خوشخیم است یا بدخیم؟ آیا همچنان علاقهای به حاملگی و بچهدار شدن وجود دارد یا نه؟ سلامت عمومی بیمار در چه حدی است؟ و چند سال از سن بیمار میگذرد؟
تقریبا تمام درمانهایی که برای یک تومور بدخیم و مهاجم استفاده میشود، به طور معمول، همراه است با عوارض جانبی متعدد. سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، معمولا به جراحی و رادیوتراپی (درمان توام) خوب جواب میدهد. جراحی با لیزر، کرایو سرجری و استفاده از بیوپسی مخروطیشکل را جزو شایعترین شیوههای جراحی به شمار میآورند که در درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد. بعد از جراحی، معمولا به درمانهای حمایتی با شیمیدرمانی و رادیوتراپی نیز احتیاج است. در موارد پیشرفته هم معمولا از یک درمان ترکیبی استفاده میشود. معمولا در این موارد، بعضی از خانمها ناچارند به برداشتن رحم خود نیز رضایت بدهند. از آنجایی که این بیماری در این شرایط منجر به ناباروری زن میشود، حمایت عاطفی نزدیکان و خویشاوندان بیمار، سهم بهسزایی در بازیابی روحیروانی او خواهد اشت.
توصیه می کنیم مقاله { سوزش واژن ، دلیل و درمان } را مطالعه فرمائید.