خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
علل، علائم و درمان تبخال تناسلی
تبخال تناسلی، نوعی عفونت است که به واسطه HSV (ویروس هرپس سیمپلکس) به وجود می‌آید. این ویروس بر قسمت بیرونی اندام تناسلی، ناحیه مقعد، سطوح مخاطی و پوست دیگر قسمتهای بدن تاثیر می‌گذارد. این بیماری در گروه بیماری‌های طولانی‌مدت قرار می‌گیرد ولی بسیاری از افراد مبتلا به تبخال تناسلی هرگز با علایم ناشی از این بیماری مواجه نمی‌شوند. اگرچه هنوز هیچ درمان قطعی و کاملی برای تبخال تناسلی یافت نشده است، اما با استفاده از داروها و دیگر مراقبت‌های خانگی می‌توان این مشکل را کنترل کرد. در این مقاله با علایم، علت‌ها، شیوه تشخیص، راه‌های پیشگیری، درمان و عوارض تبخال تناسلی آشنا خواهیم شد.
توصیه می کنیم مقاله { زگیل تناسلی از تشخیص تا درمان } را مطالعه فرمائید.
علائم تبخال تناسلی
بیشتر افراد مبتلا به تبخال تناسلی پس از ابتلا به این ویروس تا ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد با هیچگونه علایمی مواجه نمی‌شوند. افرادی هم که علایم مشهودی را در دوره اولیه بیماری تجربه می‌کنند، معمولا پس از ۴ روز که از تماس با ویروس گذشت، متوجه این علایم می‌شوند. ضمن اینکه بازه زمانی مواجهه با علایم در دوره اولیه بیماری حدود ۲ تا ۱۲ روز است.
بسیاری از افراد مبتلا به تبخال تناسلی، دوره‌های عود بیماری را نیز تجربه می‌کنند. این دوره‌ها در اولین محدوده‌های زمانی پس از ابتلا به تبخال تناسلی بیشتر اتفاق می‌افتند. با این‌حال، به مرور زمان غالبا دوره‌های بهبودی طولانی‌تر می‌شوند و دوره‌های عود نیز شدت کمتری پیدا می‌کنند.
علائم عفونت اولیه
عفونت اولیه، اصطلاحی است که بروز تبخال تناسلی در نخستین نوبت را نشان می‌دهد. علایم این عفونت اولیه می‌توانند بسیار شدید باشند و موارد زیر را در بر گیرند:
- تاول یا زخم روی قسمت بیرونی اندام تناسلی، واژن یا حتی دهانه رحم
- ترشح از واژن
- درد و خارش در ناحیه تناسلی
- گره‌های لنفاوی بزرگ و حساس
- احساس درد هنگام ادرار کردن
- بالا رفتن درجه حرارت بدن (تب)
- احساس ضعف و خستگی (ناخوشی یا مریضی)
- تبخال دور دهان
- تاول‌های قرمز بر روی پوست
در بسیاری از موارد، زخم‌ها بهبود می‌یابند و فرد هیچگونه ضایعه پوستی پایدار نخواهد داشت.
علائم عود عفونت
علایمی که در عفونت عودکرده یا مجدد بروز می‌یابند، معمولا شدت کمتری دارند و به اندازه مرحله عفونت اولیه دوام ندارند. این علایم عمدتا بیشتر از ۱۰ روز به طول نمی‌انجامند و به ترتیب زیر هستند:
- احساس سوزش یا خارش در اطراف ناحیه تناسلی قبل از بروز تاول‌ها
- بروز زخم‌ها یا تاول‌ها در دهانه رحم
- تبخال در اطراف دهان
- تاول‌های قرمز
توجه داشته باشید که دوره‌های عود بیماری نهایتا کمتر می‌شوند و از شدت‌شان کاسته می‌شود.
توصیه می کنیم مقاله { عفونت واژن ، دلیل و درمان } را مطالعه فرمائید.
علل ابتلا به تبخال تناسلی
وقتی که ویروس هرپس سیمپلکس در سطح پوست فرد آلودهشده حضور داشته باشد، به راحتی میتواند از طریق تماس با پوست مرطوبی که در اطراف دهان، مقعد و اندامهای تناسلی وجود دارد، به افراد دیگر منتقل شود. این انتقال ویروسی همچنین میتواند از طریق دیگر قسمتهای پوست و حتی چشمها نیز رخ دهد.
با این‌حال، انسان‌ها از طریق لمس اشیاء، سطوح مختلف در محل کار، اتصالات توالت و یا حتی حوله لمس شده توسط فرد بیمار، به تبخال تناسلی مبتلا نمی‌شوند. در واقع، ابتلا به ویروس تبخال تناسلی میتواند از راه‌های زیر اتفاق بیفتد:
- رابطه محافظت نشده (بدون کاندوم) از طریق واژن یا مقعد
- رابطه جنسی دهانی با فرد مبتلا به تبخال تناسلی
- تماس اندام تناسلی فرد آلوده با اندام تناسلی فرد دیگر
ویروس تبخال تناسلی در صورت انتقال به فرد دیگر معمولا قبل از آنکه تاول‌های ناشی از این بیماری نمایان شوند، در دوره نمایان شدن تاول‌ها و حتی تا بهبودی کامل تاول‌ها قابل انتقال است. این ویروس همچنین میتواند در مواردی که هیچ نشانه‌ای از ابتلا به تبخال تناسلی وجود ندارد نیز به فرد دیگری منتقل شود، هرچند که احتمال چنین اتفاقی زیاد نیست.
نکته مهم دیگر این است که اگر یک مادر به تبخال تناسلی مبتلا باشد و هنگام زایمان تبخال داشته باشد، احتمال منتقل شدن این بیماری به نوزاد او وجود دارد.
درمان تبخال تناسلی
گزینه‌های درمانی مختلفی برای تبخال تناسلی وجود دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
درمان‌های خانگی
- مصرف داروهای مسکّن مثل استامینوفن یا ایبوپروفن
- حمام کردن در آب گرمی که کمی آغشته به نمک باشد، به تسکین علایم تبخال تناسلی کمک می‌کند.
- نشستن در وان حمام (آب گرم)
- استفاده از وازلین برای تسکین ناحیه آسیب‌دیده
- پرهیز از پوشیدن لباس‌های تنگ یا جلوگیری از چسبیدن لباس به ناحیه آسیب‌دیده
- شستن دست‌ها به‌طور کامل، به ویژه پس از تماس با ناحیه آسیب‌دیده
- خودداری از برقراری رابطه جنسی تا از بین رفتن علایم بیماری
- استفاده از کرم‌ها یا لوسیون‌هایی مثل لیدوکائین در مواردی که ادرار دردناک می‌شود
- گاهی استفاده از کمپرس سرد (کیسه یخ) نیز میتواند به تسکین درد کمک کند. اما هرگز نباید یخ را مستقیما روی پوست بگذارید؛ بلکه باید از پارچه یا حوله به‌عنوان واسط کمک بگیرید.
داروها
تا این لحظه هیچ دارویی نمی‌تواند به نابود کردن کامل ویروس هرپس سیمپلکس کمک کند. با این حال، پزشکان می‌توانند داروهای ضدویروسی مانند آسیکلوویر را برای بیماران تجویز کنند که مانع از افزایش و تکثیر ویروس می‌شود. داروهای ضدویروسی اساسا کمک می‌کنند بیماری سریع‌تر بهبود پیدا کند و همچنین نقش موثری نیز در کاهش شدت علایم دارند.
پزشکان معمولا داروهای ضدویروسی را زمانی تجویز می‌کنند که فرد برای اولین بار با علایم ناشی از تبخال تناسلی مواجه شده است. با توجه به اینکه دوره‌های عود این بیماری معمولا خفیف‌تر از دوره اولیه هستند، پزشکان نیز معمولا درمان دارویی خاصی را برای آن در نظر نمی‌گیرند.
برخی دیگر از داروهای خانواده آسیکلوویر (مانند فامسیکلوویر) را می‌توان از دیگر داروهای تجویزی به شمار آورد که با هدف کاهش خطر انتقال ویروس تبخال تناسلی به دیگران تجویز می‌شوند. این داروها نیز مانند آسیکلوویر، شدت بیماری را کاهش می‌دهند و تعداد دفعات عود بیماری را کمتر می‌کنند. داروهای ضدویروسی می‌توانند در قالب خوراکی (مانند قرص) تجویز شوند یا حتی به شکل موضعی (مانند کرم) مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال، پزشکان در موارد شدید می‌توانند از نوع تزریقی این داروها نیز برای فرد بیمار استفاده کنند.
درمان مرحله‌ای و درمان حمله‌ای
درمان مرحله‌ای (اپیزودیک) معمولا برای افرادی به‌کار می‌رود که در طول یک سال کمتر از شش دوره عود بیماری را تجربه می‌کنند. در این موارد، پزشکان پس از بروز علایم در هر دوره، داروهای ضدویروسی را برای یک دوره پنج‌روزه تجویز می‌کنند.
درمان حمله‌ای یا سرکوب‌کننده تبخال تناسلی وقتی تجویز می‌شود که فرد در طول یک سال بیشتر از شش دوره عود این بیماری را تجربه کند. در بعضی از موارد، پزشکان از بیمار می‌خواهند که داروی ضدویروسی را به طور روزانه و برای مدت زمان طولانی مصرف کند. هدف اصلی از این کار، پیشگیری از بیشتر شدن دوره‌های عود بیماری است. اگرچه درمان حمله‌ای، خطر انتقال تبخال تناسلی را به همسر یا شریک جنسی فرد بیمار کاهش می‌دهد ولی این خطر همچنان وجود دارد.
توصیه می کنیم مقاله { خارش واژن از تشخیص حرفه‌ای تا درمان اصولی } را مطالعه فرمائید.
راه‌های پیشگیری از تبخال تناسلی
برای اینکه خطر ابتلا به تبخال تناسلی یا انتقال آن را به دیگران کاهش دهید، باید نکات ایمنی زیر را جدی بگیرید:
- هنگام رابطه جنسی حتما از کاندوم استفاده کنید.
- درحالی که علایم تبخال تناسلی را مشاهده می‌کنید یا به آن آگاه هستید، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
- هنگامی که تبخال در اطراف دهان شما وجود دارد، هرگز فرد دیگری را نبوسید.
- از داشتن شریکان جنسی متعدد پرهیز کنید.
بعضی از بیماران متوجه شده‌اند که عواملی مانند استرس، خستگی، بیماری، اصطکاک پوست یا حتی حمام آفتاب می‌توانند به عود علایم تبخال تناسلی منجر شوند. شناسایی این عوامل و جلوگیری از بروز آنها میتواند به کاهش دوره‌های عود بیماری در این افراد کمک کند.
تشخیص تبخال تناسلی
به طور کلی، ویروس تبخال تناسلی با معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. پزشکان برای این کار می‌توانند بدن فرد مورد نظر را برای پیدا کردن تبخال‌ها بررسی کنند و از او درباره بعضی علایم خاص بپرسند. همچنین پزشک میتواند آزمایش مخصوص ویروس هرپس سیمپلکس را برای افراد تجویز کند. اگر تبخال در اندام تناسلی مشاهده شده باشد، این آزمایش ویژه در حکم تاییدیه نهایی است. در این آزمایش، پزشک نمونه‌ای از بافت تبخال برمی‌دارد و آن را برای بررسی تکمیلی به آزمایشگاه می‌فرستد.
توصیه می کنیم مقاله { دلیل ترشحات واژن و درمان آن } را مطالعه فرمائید.
عوارض تبخال تناسلی
- مشکلات مثانه: در بعضی از موارد، تبخال‌های تناسلی می‌توانند باعث التهاب در اطراف لوله‌ای شوند که ادرار را از مثانه به بیرون می‌فرستد. این التهاب میتواند مجرای ادراری را برای چند روز مسدود کند و حتی استفاده از سوند را برای خروج ادرار اجتناب‌ناپذیر کند.
- مننژیت: در موارد بسیار نادر، ویروس هرپس سیمپلکس به شکل‌گیری التهاب غشایی و مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز و ستون فقرات منجر می‌شود.
- التهاب روده و مقعد: بیماری تبخال تناسلی میتواند به التهاب در راست‌روده و مقعد منجر شود.
- ابتلای نوزاد: کودکانی که مادرشان مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس است، می‌توانند درحین زایمان با این ویروس تماس پیدا کنند. این تماس میتواند به صدمات مغزی، کوری یا حتی مرگ نوزاد منجر شود.
منبع: medical news today
