پاسخ به رایج‌ترین پرسش‌های میگرنی

نویسنده ۱۱ تیر ۱۳۹۹ بیماری ها, بیماری های اعصاب و روان نظر دهید

آنچه باید درباره میگرن بدانید

با این‌که در مطالب «میگرن: علائم و درمان» و «میگرن عصبی: درمان سریع و خانگی»، موضوع میگرن را از زوایای مختلفی بررسی کردیم، اما همچنان سوالات مهمی درباره میگرن وجود دارند که نیازمند پاسخ‌گویی هستند. از این‌رو می‌خواهیم که در ادامه این مطلب، شما را با رایج‌ترین و مهم‌ترین سوالات میگرنی آشنا کنیم.

توصیه می کنیم مقاله {سردردهای میگرنی؛ از تشخیص تا درمان} را مطالعه فرمایید.

میگرن عصبی چه علائمی دارد؟

میگرن عصبی یا میگرن تنشی مختلط (Mixed tension migraine) هم دارای علائم سردرد تنشی و هم دارای علائم میگرن است. با این‌حال، علائم میگرن عصبی می‌تواند از فردی به فردی دیگر متفاوت باشد. به عبارت دیگر، ممکن است که علائم میگرنی نسبت به علائم سردرد تنشی بیشتر باشند یا دقیقا برعکس این حالت به‌وجود بیاید.

میگرن عصبی می‌تواند دردهای خفیف و نبضدار یا دردهای متوسط تا شدید را به همراه داشته باشد. علائم این نوع از میگرن نیز معمولا بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشند. به‌طور کلی، علائم میگرن عصبی را می‌تواند به ترتیب زیر دسته‌بندی کرد:

درد در یک یا دو طرف سر که می‌تواند با فعالیت بدتر شود
حالت تهوع یا استفراغ
حساسیت به نور، صدا یا هر دو
درد گردن
خستگی
تحریک‌پذیری عصبی
افسردگی
احساس بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا ضعف در اندام‌های بدن

درمان میگرن شدید چیست؟

برای درمان میگرن شدید، چندین دارو از گروه‌های دارویی مختلف در دسترس هستند. با توجه به این‌که آزمایشات نسبتا محدودی مستقیما این گروه‌های دارویی مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده‌اند، پس به‌دست آوردن چارچوب‌های درمانی قطعی امکان‌پذیر نیست. بیش از نیمی از افراد مبتلا به میگرن، سردردهای میگرنی را با داروهای غیرتجویزی درمان می‌کنند و پس از نتیجه نگرفتن از امتحان کردن داروهای غیرتجویزی مختلف بالاخره به پزشک مراجعه می‌کنند.

طبق دستورالعمل ارائه‌شده از سوی «کنسرسیوم سردرد ایالات متحده آمریکا»، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا مسکن‌های ترکیبی کافئین‌دار می‌توانند اولین استراتژی درمانی برای مقابله با میگرن‌های خفیف تا متوسط باشند یا برای میگرن‌های شدیدی که قبلا به این ترکیبات واکنش‌دهی مثبت داشته‌اند، در نظر گرفته شوند. تریپتان‌ها نیز به‌عنوان اولین داروها در استراتژی درمانی متوقف‌کننده یا تسکین‌دهنده (abortive) برای مقابله با میگرن‌های متوسط تا شدید یا حملات خفیفی که نسبت به داروهای غیرتجویزی واکنش‌دهی مثبتی ندارند، استفاده می‌شوند. در این موارد، پزشکان می‌توانند استفاده از داروهای حاوی ارگوتامین را نیز تجویز کنند.

پیش‌بینی واکنش‌دهی افراد مختلف نسبت به یک داروی مشخص واقعا دشوار است. بنابراین تسکین کامل درد همیشه امکان‌پذیر نیست. با این‌حال، یافته‌های تحقیقاتی نشان داده‌اند که ۴۵ تا ۷۷ درصد از بیماران مبتلا به میگرن شدید پس از مصرف تریپتان‌ها در عرض ۲ ساعت تسکین کامل درد را تجربه کرده‌اند. البته بیماران مبتلا به حالت تهوع و استفراغ شدید اغلب به مصرف داروهای غیرخوراکی نیاز دارند. شواهد علمی نشان می‌دهند که درمان متوقف‌کننده (abortive) زمانی به بهترین نتیجه می‌رسد که بلافاصله پس از شروع میگرن یا در مرحله هاله (آئورا) مصرف شود.

درمان پیشگیری‌کننده یا پروفیلاکتیک (Prophylactic) نیز می‌تواند برای بیماران مبتلا به میگرن شدید یا حاد مناسب باشد. طبق دستورالعمل عمومی «کنسرسیوم سردرد ایالات متحده آمریکا»، افرادی که در گروه‌های زیر قرار بگیرند، می‌توانند از درمان پروفیلاکتیک استفاده کنند:

موارد ممنوعیت مصرف یا عدم تحمل برای داروهای متوقف‌کنندهمیگرن (abortive)
نمایان شدن علائم سردرد بیش از ۲ روز در هفته
سردردهایی که علی‌رغم استفاده از درمان متوقف‌کننده همچنان کیفیت زندگی را شدیدا کاهش می‌دهند
موارد ابتلا به میگرن‌های غیرعادی مانند میگرن همی‌پلژیک، میگرن باسیلار، میگرن با هاله طولانی و انفارکتوس میگرنی

توصیه می کنیم مقاله {میگرن عصبی و ۱۶ درمان سریع و خانگی} را مطالعه فرمایید.

خطرات میگرن چیست؟

به‌طور کلی میگرن‌ به‌مرور زمان بدتر نمی‌شود، اما می‌تواند به عارضه‌های خطرناک‌تر و اساسی‌تری منتهی گردد. از این‌رو، انجمن بین‌المللی سردرد (IHS) سیستمی را برای طبقه‌بندی سردردها و میگرن‌ها و عوارض آنها طراحی کرده است که به ICHD-3 معروف است. بعضی از مهم‌ترین عوارض و خطرات به ترتیب زیر هستند:

انفارکتوس میگرنی:

در این حالت، میگرن با سکته مغزی همراه می‌شود. این مشکل معمولا با هاله یا آئورای طولانی‌تر از یک ساعت همراه آغاز می‌شود و گاهی اوقات حتی هاله پس از رفع سردرد نیز ادامه می‌یابد. هاله طولانی‌تر از یک ساعت می‌تواند از نشانه‌های خون‌ریزی در مغز باشد.

میگرالپسی:

میگرالپسی از وضعیت‌های نادری است که به‌واسطه میگرن نوعی تشنج صرعی به‌وجود می‌آورد. این تشنج معمولا ظرف یک ساعت پس از میگرن اتفاق می‌افتد.

سکته مغزی:

طبق گزارش‌های فعلی، خطر سکته مغزی در افراد مبتلا به میگرن ۲ برابر بیشتر از افراد عادی است. ضمن این‌که زنان مبتلا به میگرنی که از داروهای ضدبارداری خوراکی استفاده می‌کنند، خطر سکته مغزی را از ۲ برابر ذکرشده نیز بالاتر می‌برند.

مسائل سلامت روان:

میگرن می‌تواند خطر ابتلا به مشکلاتی مانند افسردگی ماژور (اساسی)، اختلال اضطراب عمومی (GAD)، اختلال دوقطبی، اختلال هراس (پانیک)، اختلال سوء مصرف مواد مخدر، آگورافابیا و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را تا حدود کمی بیشتر کند.

عارضه‌های دیگر:

میگرن می‌تواند سندرم‌های اپیزودیک مختلفی مانند بیماری حرکت (motion sickness)، خواب‌گردی، حرف زدن در خواب، کابوس‌های شبانه و دندان‌قروچه را به همراه داشته باشد. دردهای شکمی، استفراغ دوره‌ای (cyclical) و سرگیجه نیز می‌توانند از دیگر عارضه‌های میگرن باشند.

تفاوت میگرن و تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی در مراحل اولیه ممکن است که علائم قابل توجهی نداشته باشد. علائم فقط زمانی نمایان می‌شوند که تومور مغزی به اندازه‌ای بزرگ شود که به مغز یا عصب‌های درونش فشار وارد کند. سردردهای تومور مغزی ذاتا از سردردهای میگرنی یا تنشی متفاوت هستند. مثلا، بیدار شدن مکرر از خواب همراه با سردرد می‌تواند از نشانه‌های تومور مغزی باشد. البته آپنه خواب نیز می‌تواند سردرد صبحگاهی را ایجاد کند. اما اگر سردردهای مکرر را تجربه کردید و همچنین حالت و شدت سردردها به‌مرور زمان متفاوت شد، باید احتمال تومور مغزی را بررسی کنید. دیگر علائمی سردردهای مرتبط با تومور مغزی عبارتند از:

سردردهایی که شما را شب‌ها از خواب بیدار می‌کنند
سردردهایی که همراه با تغییر حالت بدن و سر، از نظر شدت و حالت تغییر می‌کنند
سردردهایی که نسبت به داروهای مسکن استاندارد هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند
سردردهایی که روزها یا هفته‌ها ادامه‌دار می‌شوند

اگر فقط سردرد دارید و نشانه‌هایی مانند حساسیت نسبت به نور در شما نیست، باید بدانید که سردردهای تومور مغزی با علائم زیر همراه می‌شوند:

کاهش وزن غیرعادی
دوبینی، تاری دید یا از دست دادن بینایی
افزایش فشار در پشت سر
سرگیجه و از دست دادن تعادل
تشنج
ناتوانی ناگهانی برای صحبت کردن
از دست دادن شنوایی
ضعف یا بی‌حسی تشدیدشونده در یک طرف از بدن

میگرن چشمی چیست؟

اگر فردی به میگرن چشمی (ocular) مبتلا باشد، ممکن است که با از دست دادن بخشی از بینایی یا حتی نابینایی در یکی از چشم‌ها (برای مدتی کمتر از یک ساعت) مواجه شود. این مشکل می‌تواند همراه با پس از سردرد میگرنی اتفاق بیفتد. البته میگرن چشمی در گروه مشکلات نادر قرار می‌گیرد. میگرن چشمی با کلمات visual، retinal، ophthalmicو monocularهم شناخته می‌شود. علائم میگرن چشمی را هم می‌توان به ترتیب زیر توضیح داد:

مشکلات بینایی فقط در یک چشم:

میگرن با هاله یا تغییر در وضعیت بینایی هم شامل این مورد می‌شود. البته این مشکلات معمولا فقط برای چند دقیقه تا ۳۰ دقیقه اتفاق می‌افتند. تشخیص این وضعیت هم دشوار است چون عملا هر دو چشم را درگیر می‌کند. بستن جداگانه و نوبتی چشم‌ها می‌تواند به تشخیص این اتفاق کمک کند.

سردردی که بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد:

اگر این سردرد طولانی با درد در یک طرف سر، احساس درد شدید، ضربان یا نبض و همچنین تشدید وضعیت در صورت تحرک همراه شود، احتمال مبتلا به بودن به میگرن چشمی هم بیشتر خواهد بود.

اگرچه این اتفاق نادر است، ‌اما احتمال دارد که افراد مبتلا به میگرن چشمی با خطر بالای از دست دادن دائمی بینایی مواجه باشند. متخصصان در مورد علت‌های اصلی میگرن چشمی مطمئن نیستند، اما بعضی از آنان گمان می‌کنند که این مشکل می‌تواند به دو موضوع مرتبط باشد:

اسپاسم در رگ‌های خونی شبکیه چشم
تغییراتی که در سلول‌های عصبی شبکیه چشم اتفاق می‌افتند

برای سردرد میگرنی چه قرصی بخوریم؟

بعضی داروها می‌توانند درد و علائم سردرد میگرنی را متوقف کنند و بعضی داروها نیز می‌توانند به پیشگری از وقوع سردرد کمک کنند. البته این‌که کدام دارو برای شما مناسب است، فقط باید توسط پزشک تعیین شود.

داروهای متوقف‌کننده سردردهای میگرنی:

این داروها که برای درمان سریع میگرن مناسب هستند، همزمان با بروز اولین نشانه حمله میگرنی و با هدف متوقف کردن میگرن مصرف می‌شوند. داروهای متوقف‌کننده یا abortive از بروز علائم شایعی مانند درد، حالت تهوع و حساسیت به صدا و نور جلوگیری می‌کنند. البته بعضی از آنها نباید در حمله میگرنی همراه با هال یا آئورا مصرف شوند. ایبوپروفن، آسپیرین، استامینوفن، ناپروکسن، سوماتریپتان و انواع تریپتان‌های دیگر چند مورد از پُرکاربردترین داروهای متوقف‌کننده سردردهای میگرنی هستند.

داروهای پیشگیری‌کننده:

اگر ۴ بار یا بیشتر از آن در طول هر ماه دچار سردردهای میگرنی می‌شوید، پزشکان می‌توانند مصرف منظم و برنامه‌ریزی‌شده این نوع از داروها را با هدف جلوگیری از وقوع حملات میگرنی برای شما تجویز کنند. مصرف این داروها فقط باید تحت نظر پزشک شروع شود و ادامه یابد. از مشهورترین داروهای پیشگیری‌کننده می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد: دیکلوفناک، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم.

میگرن کات چیست؟

شاید برای خیلی از مبتلایان به میگرن این سوال پیش بیاید که برای میگرن چه چیزی خوب است یا آیا می‌توان داروهایی مانند میگرن کات را به صورت خودسرانه مصرف کرد؟ میگرن کات نوعی داروی گیاهی و بدون عوارض جانبی است که در قالب اسپری بینی به فروش می‌رسد و گاهی با نظر پزشک می‌تواند جایگزین خوبی برای انواع قرص میگرن محسوب شود. تحقیقات نشان می‌دهند که میگرن کات می‌تواند تعداد دفعات، مدت‌زمان و شدت سردردهای میگرنی را کاهش دهد. دوره درمان میگرن کات نیز معمولا بین ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد.

به‌طور کلی درباره درمان میگرن با گیاهان دارویی باید بدانید که اگرچه بسیاری از داروهای گیاهی در صورت مصرف صحیح می‌توانند بی‌خطر باشند، اما همچنان ممکن است مانند بسیاری از داروهای تجویزی عوارض جانبی خاص خودشان را داشته باشند و سلامتی‌تان را به خطر بیندازند. پس توجه داشته باشید که تشخیص میگرن و استفاده از گیاهان دارویی با هدف تسکین حملات میگرنی فقط باید تحت نظر پزشک انجام بگیرد.

درمان میگرن با زالو

اگر تا به حال، مقالاتی درباره درمان میگرن با زالو خوانده‌اید، باید بدانید که این نوع درمان از نظر علمی به اثبات نرسیده است و پایه و اساس علمی هم ندارد. مبتلایان به میگرن می‌توانند برای انتخاب بهترین روش‌های درمانی، به کلینیک تخصصی میگرن مراجعه کنند و بهترین مشورت درمانی را از پزشکان این مراکز بگیرند.