خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
اگر سرتان درد می‌کند، بخوانید!
از جمله مشکلات شایع زندگی در جهان ماشینی امروز برای بسیاری از افراد، ابتلا به سردردهای دوره‌ای است. سردرد در آن گروه از بیماری‌هایی قرار می‌گیرد که به دلیل داشتن علت‌های مختلف ابتلا، ابتدا باید علت بیماری مشخص شود تا بتوان با از بین بردن علت زمینه‌ای سر درد را درمان کرد. دلایل ابتلا به سردرد، دامنه گسترده‌ای از مشکلات (از کم‌خوابی تا کاهش قند خون) را در بر می‌گیرند. از دیدگاه طب سنتی، علاوه بر توجه به عوامل مختلف درباره بروز سردرد، مشکلات گوارشی هم در نظر گرفته می‌شوند. از این رو، در این مطلب به بررسی سردردهای مختلف و ناشی از عوامل متفاوت اشاره می‌کنیم و راهکارهای طب سنتی برای از بین بردن هر کدام از انواع این سردردها را نیز بررسی می‌کنیم.
توصیه می کنیم مقاله {میگرن عصبی و ۱۶ درمان سریع و خانگی} را مطالعه فرمایید.
سردردی که ناشی از اُفت قند خون است
شاید بتوان گفت که یکی از رایج‌ترین دلایل سردرد در جهان امروز، سردرد ناشی از اُفت قند خون به دلیل ایجاد فاصله‌های طولانی بین وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی است. از طرف دیگر، عادت به مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های سرشار از قند و شکر ساده می‌تواند شدیدا باعث ایجاد نوسانات قند خون و اُفت قند خون در طول روز شود، در حالی که همین مساله به بروز سردرد در بسیاری از افراد منتهی می‌گردد. از جمله خوراکی‌هایی که نوسان شدید قند خون را ایجاد می‌کنند و باعث اُفت سریع قند خون و سردرد ناشی از آن می‌شوند، می‌توان به شکر سفید، قند، نبات و انواع شیرینی اشاره کرد.
زمانی که نوسانات قند خون به‌دلیل مصرف چنین خوراکی‌هایی به وجود می‌آید و فرد کمی پس از خوردن آنها دچار اُفت قند خون می‌شود، ترکیبی به نام اپی‌نفرین از غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود تا بتواند قند گلیکوژن موجود در کبد را به گلوکز تبدیل کند. بدن با این کار قصد دارد که اُفت قند خون را جبران کند. چنین جبرانی می‌تواند انقباض دیواره عروق و درنتیجه ابتلا به سردرد را به‌دنبال داشته باشد. بنابراین از منظر طب سنتی، اولین و مهم‌ترین توصیه این است که فاصله طولانی بین وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی نداشته باشید و توصیه دوم هم این است که تا حد امکان از قندهای سریع الجذب که در بالا مورد اشاره قرار گرفتند، دوری کنید. شیرینی‌های طبیعی مانند عسل، خرما، شیره انگور، انواع توت و انواع انجیر از بهترین جایگزین‌ها برای قندهای ساده هستند.
سردردی که ناشی از کم‌خوابی است
از دیگر مشکلاتی که زندگی امروزی برای افراد بسیاری ایجاد کرده، تغییر سبک زندگی و کمتر شدن ساعت خواب در طول شبانه‌روز است. معمولا توصیه می‌شود که فرد حداقل حدود ۶ تا ۷ ساعت خواب شبانه منظم داشته باشد و اگر می‌تواند حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه هم از خواب قیلوله (یک ساعت مانده به ظهر) بهره بگیرد. در این صورت معمولا در طول روز مشکلی از نظر اُفت انرژی و سر درد ناشی از آن پیش نخواهد آمد. این در حالی است که هرچه ساعت خواب افراد نامنظم‌تر باشد یا این‌که آنان در ساعات دیرتری از شب به خواب بروند، حتما به دلیل اُفت انرژی ناشی از کمبود خواب دچار تغییرات هورمونی و عوارض ناشی از آن مانند سردرد می‌شوند.
درباره پیشگیری از کمبود خواب باید این نکته را یادآور شویم که جبران خواب درست بلافاصله پس از صرف ناهار یا شام به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و این کار نه تنها نشاطی برای فرد در پی ندارد، بلکه علاوه بر مشکلات قبلی، باعث ایجاد مشکلات گوارشی هم برای او می‌شود. همان‌طور که گفته شد، از منظر طب سنتی بهترین راه رفع سردرد ناشی از کمبود خواب، این است که حداقل ۵ تا ۶ ساعت خواب شبانه‌ای داشته باشید که سرِ شب به خواب بروید تا بتوانید صبح زود از خواب بیدار شوید. اگر توانستید خواب قیلوله را هم داشته باشید، در غیر این صورت یک ساعت به ساعت خواب شبانه اضافه کنید.
توصیه می کنیم مقاله {پاسخ به رایج‌ترین پرسش‌های میگرنی} را مطالعه فرمایید.
سردردی که ناشی از کم‌خونی است
گاهی ابتلا به کم‌خونی هم می‌تواند به بروز سردردهای گاه و بی‌گاه منتهی شود. در طب سنتی برای رفع این نوع از سردردها راهکارهای مختلفی وجود دارد که در ادامه این بخش، مهم‌ترین آنها را با یکدیگر مرور می‌کنیم:
- سعی کنید تا قبل از فرا رسیدن ساعات خواب شبانه، مقداری عسل را با آب جوش ترکیب کنید و این ترکیب شیرین را حدود یک ساعت قبل از خواب بنوشید.
- به جای انواع نوشیدنی‌های گازدار و صنعتی، خودتان در منزل شربت شیره انگور آماده و مصرف کنید. برای تهیه شربت شیره انگور می‌توانید شیره انگور را با آب خنک رقیق کنید و آن را برای خنک شدن بیشتر داخل یخچال بگذارید و کنار وعده‌های غذایی مختلف سِرو کنید.
- سعی کنید که یک روز در هفته که فرصت کافی دارید، استخوان راسته گوسفندی بدون گوشت یا استخوان قلم را حدود ۱۰ ساعت با آب فراوان، نمک، پیاز و زردچوبه بجوشانید تا استخوان‌ها کاملا نرم شوند. پس از این ۱۰ ساعت، محتویات داخل قابلمه یا زودپز را با کمک یک آبکش فلزی تفاله‌گیری کنید و آب حاصل‌شده را بعد از ژلاتینی شدن کنار بگذارید. شما می‌توانید هر بار موقع آماده‌سازی غذا، حدود یک لیوان از این عصاره را داخل خورش، سوپ یا آش بریزید یا حتی هنگام مصرف غذاهای اصلی، یک استکان از این عصاره گوشت را گرم و همراه غذا مصرف کنید.
- از دیگر توصیه‌های طب سنتی برای رفع سردرد ناشی از کم‌خونی، این است که همیشه مقداری شربت میوه‌های خون‌ساز داخل یخچال داشته باشید تا بتوانید به صورت روزانه و هر روز یک تا دو فنجان از آن را بنوشید. شربت میوه‌های خون‌ساز شامل جوشانده آب انگور، آب آناناس، آب نارگیل، پوره انبه، آب لیموترش و آب سیب به میزان مساوی همراه با عرق بادرنجبویه، عرق گل گاوزبان، عرق بیدمشک، عرق گزنه، عرق ریحان و عرق شاه‌‌اسپرم می‌شود. شما باید مجموعه این ترکیب را حدود ۱۰ دقیقه روی حرارت ملایم بجوشانید. پس از ۱۰ دقیقه مقداری عسل یا شکر سرخ به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا ۱۰ دقیقه دیگر هم بجوشد. سپس نصف قاشق چای‌خوری پودر زعفران را به این ترکیب بیفزایید و باز هم ۱۰ دقیقه دیگر تمام مواد را با حرارت ملایم بجوشانید. بعد از این مدت شعله را خاموش کنید و اجازه دهید تا شربت به‌خوبی سرد شود تا بتوانید آن را داخل یخچال نگه دارید. شما می‌توانید هر روز یک فنجان یا یک لیوان از این شربت بسیار خون‌ساز را برای رفع کم‌خونی و سردرد ناشی از آن مصرف کنید. بهترین حالت برای تهیه این شربت، این است که از هر کدام از عرق‌های نامبرده حدود یک لیتر و از آب یا پوره هر کدام از میوه‌های نامبرده نیز حدود ۲۵۰ گرم استفاده کنید.
- نوشیدن روزانه یک لیوان شیر که با یک قاشق مرباخوری از پودر بادام پوست‌کنده و یک قاشق غذاخوری از شیره انگور مخلوط شده است نیز می‌تواند گزینه خوبی برای برطرف کردن سردرد ناشی از کم‌خونی باشد. این نوشیدنی می‌تواند هنگام صبح یا به عنوان میان وعده قبل از خواب مصرف شود.
- افراد مبتلا به سردرد ناشی از کم‌خونی می‌توانند به تمام غذاهای خودشان حدود ۱ قاشق چای‌خوری پودر سبوس گندم، پودر سبوس برنج یا پودر سبوس هر نوع غلات دیگری را اضافه کنند. پودر این غلات خون‌سازی مناسبی برای بدن دارند.
سردردی که ناشی از مشکلات معده است
گروهی از افراد به‌دلیل مشکلات معده (ناشی از تجمع صفرا) دچار سردرد می‌شوند، زیرا گرسنگی و تشنگی می‌تواند باعث ریزش صفرا به معده و افزایش سردرد شود. برای این افراد توصیه‌های زیر از منظر طب سنتی مطرح است:
- از خوردن این مواد غذایی خودداری کنید: انواع کیک و شیرینی، بادمجان، باقلا، کرفس، خرما، تره، پیاز خام، خردل، سیر خام و شنبلیله.
- این غذاها را بیشتر مصرف کنید: آش آلو، آش عدس، آش ماش و آش انار.
- این میوه‌ها را بیشتر مصرف کنید: آلو، مویز، زردآلو، انار ترش، نارنج، بِه، گلابی، سیب، کاهو و ریحان.
- اگر می‌توانید حدود ۷۰ گرم ترنجبین را در ظرف گودی بریزید و رویش را با آبغوره بپوشانید. اجازه دهید که این ترکیب مدتی کنار بماند و سپس آن را صاف کنید. نوشیدن مایع صاف‌شده حاصل از ترکیب ترنجبین و آبغوره می‌تواند صفرا را از معده پاک کند و سردرد ناشی از آن را از بین ببرد.
- اگر سردرد شما با گرسنگی صبحگاهی همراه باشد، یعنی از ضعف دهانه معده رنج می‌برید. بنابراین باید در غذاهای خودتان از آبغوره، سماق یا آب انار استفاده کنید. اگر همراه با سردرد سرفه هم دارید، خوردن این ترشیجات برای شما ممنوع است و بهتر است از زیره، زنیان، زعفران و انیسون همراه با غذا استفاده کنید.
سردردی که ناشی از کم‌آبی بدن است
کم‌آبی بدن، خصوصا در روزهای گرم سال، می‌تواند مستقیما باعث ایجاد سردرد یا تشدید سردرد و میگرن شود. بنابراین علاوه بر توصیه به نوشیدن آب کافی در روزهای گرم سال، بهتر است که از منظر طب سنتی و برای جلوگیری از سردرد ناشی از کم‌آبی بدن، مصرف روزانه شربت لیموی کم‌شیرین، سکنجبین، هندوانه، خیار، خربزه، گلابی، سیب، انار، انگور، بِه، آلبالو و زردآلو را هم در طول روز داشته باشید تا بتوانید با کمک این میوه‌های آبدار و نوشیدنی‌ها، کمبود آب ناشی از تعریق در تابستان را جبران کنید و بدن خودتان را در معرض کم‌آبی قرار ندهید.
توصیه می کنیم مقاله {سردردهای میگرنی، از تشخیص تا درمان} را مطالعه فرمایید.
