خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
یکی از مشکلات رایجی که در زندگی ماشینی امروز و عمدتا به دلیل کم‌تحرکی در سبک زندگی مدرن و تغییرهای ناسالم در الگوهای تغذیه‌ای برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد، ابتلا به مشکلات گوارشی و به ویژه ابتلا به یبوست است. زمانی که فرد به یبوست دچار می‌شود، حرکت مدفوع در روده‌هایش بسیار کُند و با تاخیر فراوان انجام می‌گیرد. همین مساله می‌تواند عمل دفع را بسیار سخت یا با مشکل رو به رو کند. البته پیش از این که مشکل یبوست درباره کسی مطرح باشد، باید بدانیم که آیا هر تاخیری در عمل دفع را یبوست می‌نامند یا نه؟
برای دانستن این مساله باید به این نکته اشاره کنیم که عمل دفع در گروهی از افراد هر دو تا سه روز یک‌بار اتفاق می‌افتد و گروه دیگری از افراد روزی دو یا سه بار دفع دارند. در هر دوی این موارد، اگر عمل دفع همراه با درد شدید، دل‌درد یا دفع با زحمت فراوان نباشد، نمی‌توان آن را یبوست نامید. به این ترتیب، یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که کسی عمل دفع را به‌سختی و همراه با درد انجام دهد و به دلیل این سختی از مشکلات دیگری مانند هموروئید (بواسیر)، بوی بد دهان، حالت تهوع، احساس پُری سر دل، ناراحتی‌های گوارشی و حتی گاهی سردردهای طولانی رنج ببرد. حالا که از منظر طب سنتی با تعریف تقریبا مشخصی از یبوست آشنا شده‌اید، بهتر است که درمان‌های یبوست در کنار راه‌های پیشگیری از آن را هم بیشتر بشناسید.
توصیه می کنیم مقاله {۹ فرمان طب سنتی برای درمان نفخ} را مطالعه فرمایید.
فعالیت بدنی روزانه داشته باشید
متاسفانه بعضی از افراد به محض ابتلا به یبوست سراغ انواع داروهای مُسهل یا ملین می‌روند. عادت کردن به مصرف این داروها می‌تواند باعث تنبلی روده شود و درنهایت شرایط فرد را از چیزی که هست، بدتر کند. اولین توصیه طب سنتی به افراد مبتلا به یبوست، این است که هر روز فعالیت فیزیکی منظم داشته باشند. نوع فعالیت فیزیکی یا ورزش روزانه باید به گونه‌ای انتخاب شود که عضلات شکم کاملا منقبض و منبسط شوند تا روده‌ها به اندازه کافی تحریک شوند و کارشان را به خوبی انجام دهند. هرچقدر که فعالیت فیزیکی روزانه در هوای آزادتر و همراه با حرکات شکمی بیشتری باشد، مشکل یبوست هم بهتر حل خواهد شد. مثلا دوچرخه‌سواری یا دویدن در فضاهای باز مانند پارک می‌تواند گزینه پیشنهادی بسیار خوبی در این زمینه باشد.
ساعت خواب خود را تنظیم کنید
گاهی در ابتلا به یبوست، عواملی نقش دارند که شاید اصلا در نظر گرفته نشوند. مثلا زمانی که خواب کافی در شبانه‌روز نداشته باشید، بدن با خستگی، اُفت انرژی و افزایش استرس مواجه می‌شود. همه این موارد می‌توانند در کنار هم باعث تشدید یبوست شوند. مثال ملموس این قضیه، زمانی است که شما به مسافرت می‌روید و ساعت خواب‌تان تغییر می‌کند. در این شرایط، ابتلا به یبوست برای خیلی‌ها پیش می‌آید.
در طول شبانه‌روز آب و مایعات فراوان بنوشید
گاهی بعضی از افراد به دلیل مشغله فراوان کاری فراموش می‌کنند که در طول روز آب و مایعات کافی بنوشند و به جای آن مدام از نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه استفاده می‌کنند. چای و قهوه جزو نوشیدنی‌های ادرارآور هستند که خودشان باعث دفع آب از بدن و کمبود آب در بدن می‌شوند. زمانی که بدن به کم‌آبی دچار می‌شود، تغییراتی مانند ابتلا به یبوست در دستگاه گوارشی رخ می‌دهد. از این رو اگر جزو افرادی هستید که در طول روز آب کم و چای زیاد می‌نوشند، بهتر است این عادت را کنار بگذارید و حتما به صورت روزانه آب فراوان میل کنید. نوشیدن آب گرم یا ولرم حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از غذا یا نوشیدن آب جوش یا چای بسیار کم‌رنگ به‌جای چای غلیظ، می‌تواند در تامین آب بدن و پیشگیری از ابتلا به یبوست موثر باشد.
مصرف مرتب میوه‌ها و سبزی‌های تازه را فراموش نکنید
از عادت‌های نادرست دیگری که می‌تواند در ابتلا به یبوست بسیار موثر باشد، فراموش کردن مصرف میوه‌ها و سبزی‌های فراوان (چه به صورت خام و چه به صورت پخته) در طول روز است. میوه‌ها و سبزی‌ها حجم بسیار فراوانی از فیبرها را در خود جای داده‌اند که می‌توانند از طریق تحریک روده، عمل دفع را ساده‌تر کنند. از مهم‌ترین میوه‌ها و سبزی‌هایی که به تحریک روده و پیشگیری از ابتلا به یبوست کمک می‌کنند، می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد: آلو، زردآلو، گلابی، انجیر، مویز، انگور، هویج، تره و جعفری.
حتی‌المقدور دور خوراکی‌های تشدیدکننده یبوست را خط بکشید
اگر جزو آن گروه از افرادی هستید که از یبوست مزمن رنج می‌برند، باید دو نکته را رعایت کنید. اولین نکته رعایت مواردی است که در بالا به آنها اشاره کردیم و دومین نکته پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی است که باعث تشدید یبوست می‌شوند. این خوراکی‌ها یا باید اصلا مصرف نشوند یا مصرف آنها در رژیم روزانه شدیدا کاهش پیدا کند. از مهم‌ترین این خوراکی‌ها می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد: فرآورده‌های گوشتی، انواع گوشت‌های نمک‌سود، انواع شیرینی‌های قند و شکر، عدس، شکلات، چای پُررنگ، بادمجان، قهوه، آبغوره، آب کاملا یخ، غذاهای فست‌فودی، غذاهای منجمد و نیمه‌منجمد صنعتی و همچنین خوراکی‌های ترشی که باعث انقباض روده می‌شوند.
در صورت نیاز، شربت‌های ملین بنوشید
همان‌طور که گفته شد، مصرف مایعات مناسب می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به یبوست یا درمان یبوست کمک قابل‌توجهی کند. از منظر طب سنتی، افراد مبتلا به یبوست می‌توانند استفاده روزانه از شربت‌های ملین و روان‌کننده روده مانند شربت خاکشیر یا شربت آلو را در رژیم غذایی داشته باشند. این شربت‌ها در صورتی که به شکل ناشتا مصرف شوند، تاثیر بهتری خواهند داشت.
توصیه می کنیم مقاله {غذا و تغذیه به معنای خاص از نگاه طب سنتی} را مطالعه فرمایید.
آش‌ها، سوپ‌ها و شورباها را دست‌کم نگیرید
در کنار انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، آب و مایعات فراوان می‌توان به انواع آش‌ها، سوپ‌ها، خورش‌ها و شورباهای ملین که در طب سنتی به آنها اشاره شده و ذائقه ایرانی هم با مصرف آنها سازگاری دارد، اشاره کرد. مثلا آش‌ها یا شورباهای تهیه‌شده از گوشت کبوتر یا گنجشک یا حتی مرغ می‌تواند باعث جدا شدن مدفوع از جداره روده شود و عمل دفع را راحت‌تر سازد.
افراد مبتلا به یبوست می‌توانند از آش‌های حاوی مغز بادام بدون پوست، نخود و ماش هم استفاده کنند. بهتر است در این آش از روغن بادام هم استفاده شود تا میزان ملین بودن آش افزایش یابد. اگر بتوانید آش حاوی کدو، بادام پوست‌کنده و ماش را هم مصرف کنید، باز هم کمک بزرگی به درمان یبوست خواهید کرد.
در طب سنتی و براساس گفته‌های حکیم بوعلی سینا آمده است که اگر فردی دچار هموروئید (بواسیر) ناشی از یبوست شده بود، می‌تواند از ترکیب تره، مقداری پیاز، زرده تخم‌مرغ یا گوشت خروس برای تهیه خاگینه یا آبگوشت استفاده کند تا هم یبوست او برطرف شود و هم خون‌ریزی ناشی از بواسیر او از بین برود.
در میان سوپ‌های مختلف هم سوپی که با مقداری جو، سبوس گندم، هویج و سبزیجات پخته شود، هم مقوی معده و هم ملین است. سبوس گندم موجود در این سوپ می‌تواند شدیدا باعث تحریک روده شود و یبوست را برطرف کند.
از دیگر آش‌های ملین در طب سنتی می‌توان به آشی اشاره کرد که حاوی جعفری، تره، مقداری برنج و مقداری پودر گل سرخ باشد. این آش به‌خوبی خلط‌های لزج را از بدن پاک می‌کند و از طریق بهبود عمل دفع باعث رفع یبوست می‌شود.
اگر افراد مبتلا به یبوست بتوانند به خورش‌های روزانه مقداری آلوی شیرین اضافه کنند یا کرفس را به بعضی دیگر از خورش‌ها بیفزایند، باز هم کمک بزرگی به تحریک روده‌ها و رفع یبوست خواهند کرد.
از مصرف خوراکی‌های ضدیبوست غافل نشوید
در میان خوراکی‌های مختلف، بعضی از آنها بیشتر از باقی خوراک‌ها خاصیت ملین دارند و می‌توانند باعث رفع یبوست شوند. مثلا شما می‌توانید مقداری عسل را در آب حل کنید و چند عدد انجیر را در این آب‌عسل خیس کنید. سپس صبح ناشتا یا قبل از غذا، این ترکیب را مصرف کنید و مطمئن باشید که یبوست شما از بین خواهد رفت. به‌طور کلی، مصرف ناشتای انجیر یا آلویی که در آب‌عسل یا گلاب خیسانده شده باشد، کمک قابل توجهی به رفع یبوست می‌کند. البته همیشه به یاد داشته باشید که به‌محض این‌که احساس کردید بدن‌تان نیاز به دفع دارید، باید بلافاصله این اقدام را انجام دهید زیرا نگه داشتن مدفوع به‌خودی‌خود می‌تواند عامل ابتلا به یبوست باشد.
از دیگر خوراکی‌های ملین در طب سنتی می‌توان به مربای زنجبیل یا گل سرخ اشاره کرد. اگر بتوانید حریره‌ای با کمک سبوس گندم، شکر سرخ و مغز بادام بدون پوست هم تهیه کنید و آن را به‌صورت ناشتا و روزانه به مصرف برسانید، باز هم به پیشگیری یا درمان یبوست کمک کرده‌اید.
از دیگر راه‌های طب سنتی برای رفع یبوست، این است که جوی پوست‌کنده را به‌خوبی و در حد له شدن با آب کافی بپزید و سپس آن را با مقداری روغن بادام و شکر ترکیب و مصرف کنید. این غذا که می‌تواند به‌عنوان یک شام سبک در رژیم غذایی گنجانده شود، به پیشگیری و درمان یبوست کمک فراوانی خواهد کرد.
از منظر طب سنتی، مربای تمبر هندی و انجیر هم جزو مرباهای بسیار ملین است که می‌تواند در وعده صبحانه یا عصرانه قرار بگیرد. برای تهیه این مربا باید تمبر هندی، انجیر، آلو و شکر را به نسبت‌های برابر با یکدیگر به‌خوبی بپزید تا به‌شکل مربا دربیایند. اگر مربای شما کمی ترش شد، می‌توانید مقداری شکر اضافی به آن بیفزایید.
توصیه می کنیم مقاله {۱۰ فرمان برای حفظ سلامت در قرنطینه خانگی} را مطالعه فرمایید.
