خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
نشانگان یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) دارای طیف وسیعی از نشانه‌ها و علایم است که اختلالات خلقی به عنوان یکی از مطرح‌ترین آنها شناخته می‌شود. برآوردهای علمی نشان می‌دهند که ۳ نفر از هر ۴ خانم در طول زندگی‌شان با درجاتی از سندرم پیش از قاعدگی مواجه می‌شوند.
علایم این سندرم بر اساس یک الگوی قابل پیش‌بینی بازتکرار می‌شوند. با این حال، تغییرات جسمانی و عاطفی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی می‌توانند از نظر شدت کاملا با یکدیگر متفاوت باشند. صرف نظر از این که شما با چه درجاتی از این علائم مواجه می‌شوید، هرگز نباید اجازه دهید که چنین مشکلی در روند زندگی شما اختلال ایجاد کند. شیوه‌های درمانی و رویه‌های اصلاحی برای سبک زندگی می‌توانند نقش موثری در جهت کنترل نشانه‌ها و علایم سندرم پیش از قاعدگی ایفا کنند.
توصیه می کنیم مقاله { آمنوره یا فقدان قاعدگی چیست و چرا اتفاق می افتد } را مطالعه فرمائید.
سندرم پیش از قاعدگی چه نشانه‌هایی دارد؟
فهرست نشانه‌ها و علایم بالقوه برای سندرم پیش از قاعدگی بسیار طولانی است، اما بیشتر خانم‌ها فقط چند مورد از آنها را تجربه می‌کنند.
نشانه‌ها و علایم عاطفی و رفتاری
- تنش عصبی و اضطراب
- خلق و خوی افسرده
- هجوم گریه
- اختلالات خلقی، تحریک‌پذیری عصبی و خشم
- تغییر اشتها و هوس‌های غذایی
- اختلال در خواب (بیماری بی‌خوابی)
- حساسیت به نور یا صدا
- انزوای اجتماعی
- تمرکز ضعیف
- تغییر در میل جنسی
نشانه‌ها و علایم جسمانی
- درد مفصلی یا عضلانی
- سردرد
- خستگی
- افزایش وزن ناشی از احتباس مایعات
- نفخ شکمی
- افزایش حساسیت پستان‌ها
- شعله‌ور شدن آکنه یا سایر بثورات پوستی
- یبوست یا اسهال
برای بعضی از خانم‌ها، دردهای جسمانی و فشارهای عاطفی به اندازه‌ای شدید هستند که زندگی روزمره‌شان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. صرف نظر از شدت علایم، این نشانه‌ها و علایم معمولا در عرض ۴ روز پس از شروع دوره قاعدگی برای بیشتر خانم‌ها از بین می‌روند.
البته تعداد کمی از خانم‌های مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی هر ماه با علایم فلج‌کننده و ناتوان‌کننده مواجه می‌شوند. این نوع از سندرم پیش از قاعدگی را اختلال دیسفوریا یا ملال پیش از قاعدگی (PMDD) می‌نامند.
چرا خانم‌ها دچار نشانگان پیش از قاعدگی می‌شوند؟
این‌که شکل‌گیری سندرم پیش از قاعدگی دقیقا چه علتی دارد، هنوز ناشناخته است، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند:
- تغییرات چرخه‌ای در هورمون‌ها: علایم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی همراه با نوسانات هورمونی تغییر می‌کنند و همراه با بارداری و یائسگی هم ناپدیده می‌شوند.
- تغییرات شیمیایی در مغز: نوسانات مربوط به سروتونین می‌تواند علایم بروز سندرم پیش از قاعدگی را تحریک کند. سروتونین، نوعی ماده شیمیایی در مغز است که با عنوان انتقال‌دهنده عصبی هم شناخته می‌شود و نقش حیاتی و مهمی در وضعیت‌های خلقی بر عهده دارد. کمبود سروتونین در مغز می‌تواند به افسردگی پیش از قاعدگی در کنار خستگی شدید، هوس‌های غذایی و اختلالات خواب منتهی شود.
- افسردگی: بعضی از خانم‌های درگیر با سندرم پیش از قاعدگی، به افسردگی پنهان یا تشخیص داده‌نشده مبتلا هستند، اما افسردگی به تنهایی باعث شکل‌گیری همه علایم این سندرم نمی‌شود.
توصیه می کنیم مقاله { خاموش کردن آتش یائسگی } را مطالعه فرمائید.
عوامل خطرساز سندرم پیش از قاعدگی چیستند؟
مهم‌ترین عوامل خطر دخیل در سندرم پیش از قاعدگی به ترتیب زیر هستند:
- سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی مانند افسردگی پس از زایمان یا اختلال دوقطبی
- سابقه خانوادگی سندرم پیش از قاعدگی
- سابقه خانوادگی افسردگی
- قرار گرفتن در معرض خشونت خانوادگی
- مصرف مواد مخدر
- سیگار کشیدن
- ورزش نکردن
- کمبود خواب
- مصرف بیش از حد نمک، گوشت قرمز و قند
- ترومای جسمانی
- ترومای عاطفی
مشکلات زیر هم با این سندرم ارتباط دارند:
- دیسمنوره یا قاعدگی دردناگ
- اختلال افسردگی اساسی
- اختلال خلقی فصلی
- اختلال اضطراب فراگیر
- اسکیزوفرنی
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علایمی مانند درد بدنی، نوسانات خلقی و… در روندهای طبیعی زندگی شما اختلال ایجاد کردند یا اگر علایم این سندرم ماندگار شدند، باید نزد پزشک بروید.
پزشکان چگونه سندرم پیش از قاعدگی را تشخیص می‌دهند؟
هیچ کدام از یافته‌های بالینی یا تست‌های آزمایشگاهی نتوانسته‌اند که نقش مثبتی در تشخیص سندرم پیش از قاعدگی داشته باشند. پس اگر پزشک بتواند بین الگوی قابل پیش‌بینی پیش از قاعدگی شما و علایم خاصی که تجربه می‌کنید، ارتباط معناداری را تشخیص دهد، قادر خواهد بود که این سندرم را هم شناسایی کند.
در این مرحله، پزشک به بیش از یک علامت تکرارشونده نیاز دارد که شدت قابل قبولی داشته باشد و در دوره‌های زمانی پیش از قاعدگی باعث اختلال شود. ضمن این‌که این علایم نباید بین دوره‌های قاعدگی و تخمک‌گذاری مشاهده شوند. پزشک در کنار این کار، احتمال وجود این بیماری‌ها و مشکلات را هم بررسی می‌کند:
- کم‌خونی
- اندومتریوز
- بیماری تیروئید
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- سندرم خستگی مزمن
- بیماری‌های روماتولوژیک
این نکته را هم از یاد نبرید که بعضی از بیماری‌ها و مشکلات مانند کم‌کاری تیروئید و سندرم روده تحریک‌پذیر و حتی شرایطی مانند بارداری می‌توانند علائمی شبیه به سندرم پیش از قاعدگی داشته باشند.
اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD) چیست؟
موارد ابتلا به این اختلال نادر هستند و بین ۳ تا ۸ درصد از خانم‌هایی که سندرم پیش از قاعدگی از نوع شدید را تجربه می‌کنند، در این گروه قرار می‌گیرند. علاوه بر علایمی که پیش‌تر برای سندرم پیش از قاعدگی ذکر شد، علائم مختص اختلال دیسفوریا یا ملال پیش از قاعدگی عبارتند از: افسردگی، افکار خودکشی، حملات هراس، اضطراب شدید و زیاده‌روی در خوردن.
این علایم معمولا به علت تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتند. کمبود سطح سروتونین در مغز نیز با این اختلال مرتبط است. پزشکان برای تشخیص اختلال دیسفوریا از این شیوه‌های تشخیصی برای قطعی کردن نظر خود کمک می‌گیرند: معاینه فیزیکی، معاینات تخصصی زنان، آزمایش کامل خون و آزمایش عملکرد کبد.
در کنار این‌ها، پزشک می‌تواند ارزیابی‌های روان‌پزشکی را هم برای فرد مورد نظر تجویز کند. کسانی که مبتلا به اختلال دیسفوریا هستند، معمولا باید نکات زیر را جدی بگیرند:
- ورزش روزانه
- مصرف مکمل حاوی کلسیم، منیزیم و ویتامین B6
- حذف کافئین از رژیم غذایی
- مشاوره فردی یا خانوادگی
- کلاس‌های مدیریت استرس
- استفاده از قرص‌های ضدبارداری مخصوصی که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان اختلال دیسفوریا تاییدیه گرفته‌اند.
فراموش نکنید که سندرم پیش از قاعدگی یا اختلال دیسفوریا قابل پیشگیری نیستند، اما کمک گرفتن از پزشکان و جدی گرفتن توصیه‌های عمومی ذکرشده می‌توانند شدت و مدت‌زمان مواجهه با علائم این مشکلات را تا حدود قابل توجهی کاهش دهند.
پزشکان چگونه سندرم پیش از قاعدگی را درمان می‌کنند؟
تغییر دادن رویه‌های سبک زندگی می‌تواند به تسکین علایم سندرم پیش از قاعدگی در میان بسیاری از خانم‌ها کمک کند. اما با توجه به شدت علایم هر فرد، پزشک می‌تواند یک یا چند دارو را برای مقابله با این سندرم در نظر بگیرد.
میزان اثرگذاری موفق این داروها نیز در میان خانم‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. این داروها به عبارت زیر هستند:
- داروهای ضدافسردگی: یافته‌های علمی نشان می‌دهند که این داروها در کاهش نوسانات خلقی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی موثر بوده‌اند و به‌طور خاص برای موارد شدید این سندرم یا اختلال دیسفوریا کاربرد دارند.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: این نوع از داروها (مانند ایبوپروفن) قبل یا موقع شروع دوره قاعدگی مصرف می‌شوند و می‌توانند مشکلاتی مانند گرفتگی‌های عضلانی و حساس شدن پستان‌ها را تسکین دهند.
- داروهای ادرارآور: در مواقعی که ورزش کردن و محدود کردن میزان سدیم دریافتی به کنترل افزایش وزن، تورم و نفخ شکمی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی کمک نمی‌کند، پزشکان می‌توانند داروهای ادرارآور را برای دفع مایعات جمع‌شده در بدن تجویز کنند و از این طریق به تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی کمک برسانند.
- داروهای ضدبارداری هورمونی: این داروهای تجویزی روند تخمک‌گذاری را متوقف می‌کنند و از این طریق علائم سندرم پیش از قاعدگی را کاهش می‌دهند.
توصیه می کنیم مقاله { سرد مزاجی زنان از تشخیص تا درمان } را مطالعه فرمائید.
درمان‌های خانگی و اصلاح سبک زندگی
خانم‌هایی که از سندرم پیش از قاعدگی رنج می‌برند، همواره می‌توانند از تغییرات رویه‌های سبک زندگی برای کاهش علایم این سندرم کمک بگیرند و پس از مدتی نتایج این کار را بررسی کنند.
اصلاح رژیم غذایی
- تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر و حجم آنها را کمتر کنید تا نفخ و احساس پُری پس از خوردن غذا را کاهش دهید.
- دریافت سدیم و مصرف غذاهای شور را با هدف کاهش نفخ و کنترل احتباس مایعات کاهش دهید.
- مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های پیچیده انتخاب کنید، مانند میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات سبوس‌دار.
- مواد غذایی غنی از کلسیم انتخاب کنید. اگر نمی‌توانید محصولات لبنی را تحمل کنید یا اگر کلسیم به اندازه کافی در رژیم غذایی‌تان وجود ندارد، دریافت مکمل کلسیم می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
- از مصرف کافئین و الکل دوری کنید.
افزودن ورزش به برنامه روزانه
- در بیشتر روزهای هفته باید روزانه حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، شنا یا دیگر فعالیت‌های هوازی را انجام دهید.
- ورزش منظم و روزانه می‌تواند سلامت عمومی شما را بهتر کند و علائم خاصی مانند خستگی و خلق و خوی افسرده را تسکین دهد.
کاهش استرس
- به اندازه کافی بخوابید.
- برای کاهش سردرد، اضطراب و اختلالات خواب (از جمله بیماری بی‌خوابی)، تمرین‌های آرام‌بخش برای عضلات یا تمرین‌هایی مانند نفس کشیدن عمیق را انجام دهید.
- یوگا و ماساژ می‌توانند استرس را تسکین دهند و باعث آرامش شما شوند.
ثبت علایم
- یک دفترچه یادداشت بردارید و عوامل محرکی که فکر می‌کنید باعث شکل‌گیری علائم خاصی می‌شوند را یادداش کنید. زمان‌بندی این علائم را هم باید بنویسید. این کار به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های مناسبی برای مقابله با سندرم پیش از قاعدگی انتخاب کنید.
مصرف مکمل‌ها
- یافته‌های علمی نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم، ویتامین D، فولیک اسید، منیزیم، ویتامین E و ویتامین B6 می‌توانند علائم سندرم پیش از قاعدگی را تا حدودی تسکین دهند، اما شواهد علمی برای تایید قطعی این اثرگذاری بسیار محدود است.
منبع: mayoclinic
