خوب شی مرجع آنلاین آموزش طب سنتی ایران
درمان نفخ براساس دستورات طب سنتی
یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی که افراد بسیاری را آزار می‌دهد و معمولا طب سنتی راهکارهای زیادی برای آن دارد، نفخ کردن است. از منظر طب سنتی، نفخ کردن می‌تواند دلایل بسیار متعدد و متنوعی داشته باشد که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: عادت‌های غذایی نامناسب، شیوه ناسالم غذا خوردن و یا رعایت نکردن برخی مسایل مربوط به سلامت عمومی به هنگام غذا خوردن. اگر شما هم جزو آن گروه از افرادی هستید که بیش از اندازه نفخ می‌کنند و به توصیه‌های حکیمان سنتی باور دارید، می‌توانید توصیه‌های طب سنتی را در این زمینه بدانید تا مشکل نفخ کردن را از طریق به‌کارگیری این توصیه‌ها به حداقل برسانید.
توصیه می کنیم مقاله {۱۰ فرمان برای حفظ سلامت در قرنطینه خانگی} را مطالعه فرمایید.
فرمان اول: پُرخوری نکنید
در طب سنتی آمده است که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در نفخ کردن، پُرخوری در یک وعده غذایی است. حالا این وعده غذایی می‌تواند صبحانه، ناهار، شام یا حتی میان وعده‌های مختلف باشد. زمانی که شما بیش از نیاز بدن خوراکی مصرف می‌کنید، فشاری که بر روی دستگاه گوارشی (خصوصا معده و روده) شما وارد می‌شود، افزایش می‌یابد و همین اتفاق می‌تواند باعث شکل‌گیری نفخ شدید در دستگاه گوارشی شما شود.
بنابراین اگر می‌خواهید در اثر پُرخوری دچار نفخ‌های آزاردهنده نشوید، اولین توصیه مهم به شما این است که حجم وعده‌های غذایی خود را کوچک‌تر کنید و در عوض، تعداد وعده‌های غذایی خود را بیشتر کنید. اگر این کار برای شما سخت است، می‌توانید از بشقاب‌های کوچک‌تر برای غذا خوردن استفاده کنید تا با پُر شدن بشقاب کوچک، از نظر روانی احساس کنید که غذای حجیمی را مصرف کرده‌اید و از نظر روانی سیر شده‌اید. توصیه دیگر طب سنتی به شما این است که سرعت غذا خوردن خود را کاهش دهید و تمام لقمه‌های غذا را به آهستگی و به طور کامل بجوید. هرچقدر که آهسته‌تر غذا بخورید، با خوردن حجم کمتری از غذا در واقع احساس سیری بیشتری را تجربه خواهید کرد ، در صورتی که غذا خوردن سریع باعث می‌شود که مغز پیام سیری را به موقع دریافت نکند و در نتیجه دچار پُرخوری افراطی شوید.
فرمان دوم: خوراکی‌های حساسیت‌زا را بشناسید
گروهی از افراد، حتی زمانی که پُرخوری نمی‌کنند یا به آرامی غذا می‌خورند، باز هم دچار نفخ شدید و احساس باد کردن شکم می‌شوند. این گروه از افراد باید دلیل نفخ کردن را در ماده غذایی مصرفی پیدا کنند. مثلا خوراکی‌های حاوی لاکتوز مانند شیر، خوراکی‌های حاوی فروکتوز مانند میوه‌ها، تخم‌مرغ و تخم انواع پرندگان در کنار گندم و تمامی فرآورده‌های حاوی آرد گندم می‌تواند باعث ایجاد نفخ شدید در بعضی افراد شود، زیرا سیستم گوارشی آنها تحمل و توانایی هضم این ترکیبات غذایی را ندارد.
بنابراین اگر شما هم فقط با خوردن گروه خاصی از مواد غذایی دچار نفخ شدید می‌شوید، توصیه طبیعی طب سنتی به شما این است که این مواد غذایی را از برنامه غذایی روزانه خود کنار بگذارید و جایگزین‌های مناسبی برای آنها در نظر بگیرید.
فرمان سوم: از بلع هوا موقع غذا خوردن جلوگیری کنید
از دیگر عادت‌های نادرست غذایی که باعث ایجاد نفخ‌های شدید پس از غذا خوردن می‌شود، این است که هنگام غذا خوردن حجم زیادی از هوا را وارد دهان و سیستم گوارشی کنید. هوا می‌تواند از طریق غذا خوردن سریع و با عجله، صحبت کردن موقع غذا خوردن و یا مصرف نوشیدنی‌های گازدار همراه با غذا وارد بدن شما شود.
از منظر طب سنتی، توصیه اکید بر این است که به منظور پیشگیری از ایجاد نفخ پس از صرف غذا، حتما غذا را آهسته بجوید، هنگام غذا خوردن حرف نزنید و از نوشیدن انواع نوشیدنی‌ها (خصوصا انواع نوشیدنی‌های گازدار) به هنگام صرف غذا خودداری کنید.
توصیه می کنیم مقاله {غذا و تغذیه به معنای خاص از نگاه طب سنتی} را مطالعه فرمایید.
فرمان چهارم: خوراکی‌های نفاخ را شناسایی کنید
هرچند که مصرف خوراکی‌های نفاخ از طریق تولید گاز در سیستم گوارشی باعث باد کردن شکم و ایجاد نفخ شدید در همه افراد می‌شود، اما به طور کلی بعضی از افراد بیشتر از سایرین نسبت به این خوراکی‌ها حساس هستند و ممکن است بعد از مصرف آنها با نفخ شدید مواجه شوند. از این رو، بهتر است که چنین خوراکی‌هایی را بیشتر بشناسید و در مصرف آنها محدودیت‌هایی را برای خودتان در نظر بگیرید. مهم‌ترین این خوراکی‌های نفاخ شامل این موارد هستند: انواع حبوبات، انواع سبزی‌های خانواده کلم، تمامی سبزی‌های خانواده کاهو، انواع پیاز، کنگرها، انواع سیب، انواع گلابی و هندوانه. البته این مواد غذایی به هیچ وجه نباید از رژیم غذایی روزانه کنار گذاشته شوند، بلکه باید با احتیاط بیشتر و همراه با خوراکی‌های ضدنفخ به مصرف برسند.
فرمان پنجم: خوراکی‌های ضد نفخ را در برنامه غذایی خود بگنجانید
از منظر طب سنتی معمولا توصیه می‌شود که خوراکی‌ها یا عرق خوراکی‌هایی با طبیعت گرم و خشک را برای کاهش نفخ و پُری شکم همراه با غذا یا پس از آن مصرف کنید. این خوراکی‌ها، چاشنی‌ها یا عرق‌ها می‌توانند به عنوان طعم‌دهنده غذا مورد استفاده قرار گیرند تا کمی از نفخ غذا را کاهش دهند. شما می‌توانید دمنوش یا عرق بعضی از این خوراکی‌ها را نیز بعد از مصرف غذای خود به عنوان بادشکن مناسب مصرف کنید. از مهم‌ترین خوراکی‌های بادشکن که می‌توانند به‌عنوان چاشنی در غذا استفاده شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: آویشن، برگ بو، پونه، خردل، دارچین، رازیانه، رزماری، زردچوبه، زنجبیل، زیره، سیاه دانه، فلفل قرمز، فلفل سیاه، گلپر، میخک، نمک، هل و وانیل.
از جمله خوراکی‌های با طبیعت گرم و خشک که می‌توانند بعد از مصرف غذای اصلی به صورت دمنوش آماده و همراه با نبات یا عسل به عنوان بادشکن مصرف شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بادرنجبویه، پونه، چای سبز یا چای سیاه همراه با دارچین و زنجبیل، اسطوخودوس، آویشن، زنجبیل، زیره و رازیانه. بهتر است دمنوش موارد نام‌برده را با مقداری هل یا دارچین دم کنید و به صورت کاملا گرم بنوشید. به این ترتیب می‌توانید به خوبی از خواص ضد نفخ آنها بهره بگیرید.
در میان سبزی‌ها نیز می‌توان از نعناع، شوید و ریحان به عنوان سبزی‌های ضد نفخ که می‌توانند همراه با غذا مصرف شوند، نام برد. عرق بادرنجبویه و عرق نعناع هم تاثیر قابل توجهی در کاهش نفخ پس از غذا دارند؛ البته به این شرط که در حجم محدودی مصرف شوند، چرا که زیاده‌روی در مصرف همین عرق‌های بادشکن نیز می‌تواند به‌خودی‌خود باعث ایجاد نفخ شود.
فرمان ششم: نوشیدن آب کافی در طول روز را فراموش نکنید
یکی از عوامل ایجاد نفخ در بعضی از افراد که معمولا هم نادیده گرفته می‌شود، ابتلا به یبوست ناشی از کم‌آبی بدن یا یبوست ناشی از الگوهای غذایی نامناسب است. یبوست می‌تواند با فشار آوردن به سیستم گوارشی، هضم مواد غذایی را دچار اختلال کند و بنابراین باعث شکل‌گیری نفخ‌های شدید شود. اگر شما هم نفخ ناشی از یبوست دارید، بهتر است که به توصیه طب سنتی حتما روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب ولرم مصرف کنید و حتما ۲ نوبت در طول روز و هر نوبت در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه فعالیت فیزیکی مانند دویدن یا درجا زدن را انجام بدهید. این کارها به افزایش حرکات دودی روده کمک می‌کند و باعث بهبودی در روند اجابت مزاج و در نتیجه بهتر شدن شرایط یبوست و نفخ ناشی از آن می‌گردد. اگر بتوانید شب‌ها هنگام خواب ۵ عدد آلو یا ۵ عدد انجیر را در ترکیبی از آب و گلاب خیس کنید و صبح ناشتا ابتدا آلو یا انجیر را همراه با آب و گلاب مصرف کنید، کمک بزرگی به رفع یبوست‌های مزمن و نفخ‌های آزاردهنده خواهید کرد.
فرمان هفتم: با نفخ دوران بارداری مبارزه کنید
تغییرات بدنی در کنار تغییرات هورمونی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتند، می‌توانند عملکرد سیستم گوارشی را بسیار مختل کنند. به همین دلیل هم معمولا خانم‌های باردار با امکان بیشتری از ابتلا به یبوست یا نفخ مواجه می‌شوند. از منظر طب سنتی، توصیه‌های ضد نفخی که برای افراد عادی مطرح می‌شود، می‌تواند برای افراد باردار هم مناسب باشد، اما مصرف گروهی از خوراکی‌های ضد نفخ در دوران بارداری مانند رازیانه باید تحت نظر پزشک معالج انجام شود تا مشکلی برای خانم‌های باردار ایجاد کند. توصیه کلی طب سنتی درباره نفخ در دوران بارداری، این است که حتما میزان مصرف آب، مایعات، میوه‌ها و سبزی‌ها را در طول روز افزایش دهید و حتما روزانه فعالیت فیزیکی مانند پیاده‌روی داشته باشید. این توصیه به‌طور چشمگیری باعث پیشگیری از یبوست‌های مزمن در دوران بارداری و درنتیجه پیشگیری از نفخ در دوران بارداری خواهد شد.
فرمان هشتم: در صورت لزوم، برای درمان مشکل خود، به پزشک مراجعه کنید
معمولا ابتلا به نفخ گاهی به‌صورت دوره‌ای و بعد از خوردن مواد غذایی خاصی برای بعضی از افراد اتفاق می‌افتد و کمی بعد از غذا خوردن با رعایت موارد ذکرشده برطرف می‌شود. اما اگر نفخ شما به صورت روزانه، مداوم و همراه با دل‌پیچه یا درد بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است به سندرم روده تحریک‌پذیر یا سایر بیماری‌های مربوط به روده و یا حتی بیماری گوارشی خاصی مبتلا باشید که تشخیص همه این‌ها بر عهده پزشک است. اگر شما به‌دلیل وجود بیماری خاصی دچار نفخ‌های مداوم می‌شوید، نفخ شما به هیچ وجه با رعایت موار ذکرشده برطرف نمی‌شود و درواقع باید علت زمینه‌ای را درمان کرد.
توصیه می کنیم مقاله {نقش تغذیه در شکل گیری انسان} فرمایید.
فرمان نهم: راه‌های کاهش نفخ کودکان را یاد بگیرید
اگر کودک شما بعد از خوردن گروه خاصی از مواد غذایی یا در اثر غذا خوردن سریع دچار نفخ شد، می‌توانید از طریق ماساژ دادن آرام شکم او با روغن نعناع به از بین بردن نفخ‌های شکمی او کمک کنید. حمام آب گرم نیز برای رفع نفخ در خردسالان مفید خواهد بود. در صورت مبتلا شدن خردسالان به نفخ، باید قبل از مصرف هر دارویی حتما با پزشک کودک مشورت کنید، اما استفاده بسیار کم یا محدود از مواردی مانند عرق‌نعناع که در کمی آب جوش و نبات همراه با زیره ترکیب شده است، می‌تواند بدون مشکل باشد.
